Schildklier en bijschildklier tumoren

Wat is schildkliermodus?

Een schildkliernodus is een veelvoorkomende zwelling in de schildklier. Meestal is deze goedaardig, maar soms kan het schildklierkanker zijn. 

Symptomen van schildkliermodus

Mogelijke klachten bij schildkliermodus zijn: brokgevoel, slikproblemen, druk op de hals, klachten met ademhalen, of stemverandering. De meeste mensen hebben geen klachten. 

Omdat onzekerheid hierover veel zorgen met zich mee kan brengen, bieden wij sneldiagnostiek aan. Met onze ruime ervaring kunnen we de meeste mensen met een schildklierknobbel snel geruststellen. Als er toch sprake is van schildklierkanker, zorgen we voor een snelle en duidelijke diagnose en begeleiden we de patiënt naar een passende behandeling. Gelukkig is schildklierkanker over het algemeen goed behandelbaar. 

Wat is Schildklierkanker?

Schildklierkanker is een zeldzame vorm van kanker die ontstaat door ongeremde celdeling van schildkliercellen. Een ander woord voor schildklierkanker is schildkliercarcinoom. Per jaar krijgen ongeveer 800 volwassenen en 10-15 kinderen de diagnose schildklierkanker. 

Symptomen van schildklierkanker

Bij de meeste mensen wordt schildklierkanker per toeval ontdekt en hebben ze nog geen symptomen. 

Wat is bijschildkliertumor?

Tumoren van de bijschildklieren zijn bijna altijd goedaardig, maar kunnen leiden tot een overproductie van het bijschildklierhormoon (PTH). Dit veroorzaakt hyperparathyreoïdie, waardoor het calciumgehalte in het bloed stijgt. 

Symtomen van bijschildkliertumor

Veel mensen hebben weinig of geen klachten, maar mogelijke symptomen bij bijschildkliertumor zijn: 

• Vermoeidheid, futloosheid en energieverlies 
• Gedeprimeerde gevoelens 
• Maagklachten en obstipatie 
• Dorst en vaker plassen 
• Nierstenen 

Oorzaken en risicofactoren van schildklierkanker

Waarom iemand schildklierkanker krijgt is niet bekend. 

We zien wel dat het risico op het krijgen van schildklierkanker hoger is bij mensen die bestraald zijn in de hals. En bij mensen met familieleden met schildklierkanker.

Onderzoeken schildkliernodus

Om te beoordelen of een schildklierknobbel kwaadaardig is, maken we eerst een echo van de hals. Als er verdachte kenmerken zichtbaar zijn, volgt een echogeleide punctie, waarbij we cellen uit de knobbel afnemen. Deze cellen worden vervolgens onderzocht door de patholoog om het risico op schildklierkanker te beoordelen. 

Sneldiagnostiek

Voorafgaand aan het onderzoek moeten de schildklierwaarden bekend zijn. Binnen ons sneldiagnostiekprogramma doorlopen patiënten alle benodigde stappen op één dag: bloedafname, intakegesprek, echo van de hals (met indien nodig een punctie), pathologisch onderzoek en een gesprek over de uitslag. Zo bieden we snel duidelijkheid en, indien nodig, een passend vervolgtraject.  

Onderzoeken schildklierkanker

Om te onderzoeken of een schildklierknobbel kwaadaardig is, wordt een echo van de hals gemaakt. Op basis van verdachte kenmerken wordt een echogeleide punctie uit de schildklierknobbel verricht. De verkregen schildkliercellen worden onderzocht door de patholoog. Met dit onderzoek proberen we een risicoschatting te maken of er sprake kan zijn van schildklierkanker. 

Onderzoeken bijschildkliertumor

Om te bepalen of u bijschildkliertumor heeft doen we bloed- en urineonderzoek om het calcium- en PTH-gehalte te meten. Daarnaast kijken we met een DEXA-scan of er sprake is van botontkalking. Als hyperparathyreoïdie is vastgesteld, beoordelen we of een behandeling nodig is. 

Bij een behandelindicatie stellen we met beeldvormend onderzoek (zoals echografie, SPECT-CT) vast welke bijschildklier vergroot is en overactief werkt. 

Behandelen van schildkliernodus

Een goedaardige schildkliernodus hoeft meestal niet behandeld te worden. Behandeling kan echter nodig zijn als de nodus hinderlijke klachten veroorzaakt, zoals een brokgevoel, slikproblemen, druk op de hals, ademhalingsklachten of stemverandering. Ook kan een behandeling gewenst zijn als de zwelling duidelijk zichtbaar en cosmetisch storend is. 

De keuze voor een behandeling hangt af van de klachten, de grootte van de nodus en persoonlijke voorkeur. In overleg met de behandelaar wordt een passende optie gekozen: 

• Operatie: Een deel van de schildklier wordt operatief verwijderd. In veel gevallen kan dit via een innovatieve techniek zonder zichtbaar litteken. Lees alles over Schildklieroperatie zonder zichtbaar litteken - UMC Utrecht. 
• Radiofrequente ablatie (RFA): met een speciale naald wordt de nodus verwarmtverhit, waardoor deze langzaam kleiner wordt. Lees alles over Radiofrequente ablatie van schildkliernodus - UMC Utrecht.
• Ethanolablatie: Geschikt voor schildkliercystes; de cyste wordt leeggezogen en nagespoeld met ethanol om recidief terugkeer te voorkomen. Lees alles over Ethanol ablatie van cysteuze schildkliernodus - UMC Utrecht. 

Behandelen van schildklierkanker

De meest voorkomende vormen soorten van schildklierkanker zijn het papillair, oncocytair en folliculair schildkliercarcinoom, die goed behandelbaar zijn met een operatie en indien nodig aanvullende behandelingen met radioactief jodium. 

Andere zeldzamere vormen van schildklierkanker zijn het  medullair en anaplastisch schildkliercarcinoom, waarbij de behandeling afhangt van de mate van agressiviteit en uitzaaiingen. 

Uitzaaiingen bij schildklierkanker

Schildklierkanker kan uitzaaien. Vaak is dit naar de lymfeklieren in de nabije omgeving. In zeldzame gevallen zaait het verder uit naar andere organen zoals de longen of botten. 

Voor verdere uitgebreide informatie over schildklierkanker, alles rondom de operatie en jodiumbehandeling, het traject na behandeling en verdere informatie over ondersteuning en erfelijkheid verwijzen we u naar de folder schildklierkanker: 

•  Schildklierkanker - UMC Utrecht 
• Schildklierkanker bij kinderen - Het WKZ 

Behandelen van bijschildkliertumor

De vergrote bijschildklier wordt operatief verwijderd. Dit kan vaak met een minimaal invasieve operatie, waarbij een kleine incisie wordt gemaakt voor een sneller herstel. 

Samenwerking 

Het UMC Utrecht en het Wilhelmina kinderziekenhuis zijn een Europees expertise centrum op het gebied van schildklierkanker. Wij werken nauw samen met de ziekenhuizen in de regio. We doen dit binnen het samenwerkingsverband ONCOMID waarbij er een gezamenlijk overleg (MDO) is waarin patiënten kunnen worden besproken, er een gezamenlijk zorgpad is waarin afspraken zijn gemaakt over de beste behandeling en er wordt samengewerkt op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Voor meer informatie over Oncomid:  

• expertteam Schildklier - Oncomid  

Naast de regionale samenwerking, is er een nauwe samenwerking met het prinses Maxima centrum. Dit is het nationale ziekenhuis voor kinderen met kanker. Kinderen die schildklierkanker krijgen, worden ook hier behandeld. Het expertteam van het PMC en het UMC Utrecht / Wilhelmina kinderziekenhuis werken nauw samen om zo de beste zorg voor kinderen met schildklierkanker te bieden.  Voor meer informatie, zie:  

• Schildkliertumor - Prinses Máxima Centrum - Zorg 

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Endocriene oncologie
• Verpleegafdeling Oncologische chirurgie (C4 Oost)
• Verpleegafdeling Dagbehandeling Medische Oncologie
• Verpleegafdeling Medische oncologie (B2 west)

Zorgkosten