Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische ontsteking van het spijsverteringskanaal. Bij deze ziekte is er sprake van een ontsteking, die zich uit kan breiden tot diep in de darmwand. De darmwand is niet aaneengesloten ontstoken; gezonde en zieke stukken darm wisselen elkaar af. Er kunnen ontstekingen voorkomen in het hele spijsverteringskanaal, van de mond tot aan de anus.

Mijn patiënt doorverwijzen

Symptomen uitklapper, klik om te openen

De klachten en de ernst van de klachten verschillen per patiënt. De volgende symptomen komen vaak voor bij patiënten met de ziekte van Crohn:

• dunne ontlasting of diarree;
• buikpijn;
• acute aandrang voor ontlasting;
• bloedarmoede;
• gewichtsverlies;
• vermoeidheid;
• koorts;
• wondjes, fistels en abcessen, vaak rond de anus;
• gewrichtsklachten.

Ook het verloop van de ziekte verschilt per patiënt. Sommige mensen hebben bijna nooit klachten, terwijl anderen regelmatig heftige aanvallen krijgen. Zo’n ziekteaanval noemen we een opvlamming of actieve periode.

Patiëntverhaal: Engelien heeft de ziekte van Crohn

Lees meer

Wat is IBD?

Misschien hoort u wel eens over ‘IBD’ als aanduiding voor de ziekte van Crohn. De afkorting IBD betekent inflammatory bowel disease. Het is een omschrijving in het Engels voor 'chronische darmontsteking’., waar colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn onder vallen. In Nederland gebruiken we kortweg de term IBD.

• ziekte van Crohn
• colitis ulcerosa

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

De oorzaak van IBD is onbekend, maar waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol zoals een erfelijke aanleg. Mensen bij wie de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa voorkomt in de familie, hebben een zekere aanleg. Daarnaast spelen andere factoren een rol, zoals de samenstelling van je darmflora (de bacteriën in je darm), (een westers) dieet, de blinde darm, roken, en beweging. Een overmatige reactie van het afweersysteem veroorzaakt en onderhoudt de ontsteking in de darmen.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Om te zien of u de ziekte van Crohn hebt, doen we een aantal onderzoeken. De arts kijkt eerst wat voor lichamelijke klachten u in het verleden hebt gehad en stelt u een aantal vragen. De arts doet soms ook een lichamelijk onderzoek. Daarnaast kunt u te maken krijgen met een aantal andere onderzoeken zoals:

• Bloedonderzoek. Hierbij kijken we met name of er sprake is van bloedarmoede of ontstekingen.
• We onderzoeken uw ontlasting, om uit te sluiten dat u een bacteriële infectie hebt en om te kijken of er sprake is van een ontsteking
• Beeldvormend onderzoek, zoals een echografie, een CT-scan of MRI-scan.
• Coloscopie. In de meeste gevallen stellen we de diagnose door een kijkonderzoek. We bekijken de darmwand met een endoscoop en nemen hierbij hapjes van het slijmvlies: biopten. Deze worden opgestuurd naar de patholoog voor een microscopisch onderzoek. 

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Medicijnen

De behandeling bij de ziekte van Crohn bestaat in principe uit medicijnen. Medicijnen genezen de ziekte niet. De behandeling remt de ontstekingen en zorgt meestal voor een vermindering van de klachten. Ook kunnen de medicijnen voorkomen dat er nieuwe ontstekingen ontstaan.

De werking van de medicijnen verschilt per patiënt. Ook weten we dat het effect van medicijnen kan afnemen. Het is vaak lastig te voorspellen welk medicijn werkt voor u en hoe lang het effectief blijft. Eventuele bijwerkingen verschillen per patiënt.

De laatste jaren zijn er veel nieuwe geneesmiddelen bij gekomen voor de behandeling van Crohn en colitis ulcerosa. Het is goed om te begrijpen hoe een bepaald medicijn werkt, wat de toedieningswijze is en de mogelijke bijwerkingen.

Download de patiëntenfolders van de verschillende geneesmiddelen die uw arts u mogelijk voorschrijft.

Medicatie ophalen

Sommige medicatie kan worden opgehaald bij uw eigen apotheek (denk aan mesalazine, azathioprine en prednison) maar andere, duurdere, medicatie (o.a. adalimumab, vedoluzimab en tofacitinib) kan alleen opgehaald worden via de politheek in het UMC Utrecht. Mocht dit nodig zijn, dan kan de medicatie ook worden thuisbezorgd.

Herhaalrecepten kunt u aanvragen bij uw arts via mijn portaal. Nieuwe medicatie kan pas worden gestart en voorgeschreven als u hierover een gesprek heeft gehad met uw behandelend arts.

Vragen of problemen

Mocht u een niet spoedeisende vraag hebben aan uw MDL-arts dan kunt u via Mijn Portaal een bericht sturen. De MDL-arts zal ernaar streven uw bericht binnen enkele dagen te beantwoorden. Bij spoed kunt u bellen naar de polikliniek MDL. U wordt dan zo snel mogelijk teruggebeld.

Nieuwe behandelingen

In het UMC Utrecht wordt veel onderzoek gedaan naar nieuwe behandelmethoden. Uw arts kan u vragen om deel te nemen aan wetenschappelijk onderzoek. Uw arts (en soms een onderzoeksverpleegkundige) geeft u mondeling en schriftelijk informatie over het onderzoek. Tijdens deelname wordt u begeleid door de onderzoeksarts in nauwe samenwerking met uw behandelend arts. Natuurlijk mag u altijd nee zeggen als u wordt benaderd. Dit heeft geen gevolgen voor uw behandeling.

Bent u niet benaderd, maar wilt u graag meedoen aan medisch wetenschappelijk onderzoek? Informeer dan bij uw arts. Mogelijk loopt er een wetenschappelijk onderzoek dat voor u interessant is.

Dagbehandeling

Bepaalde geneesmiddelen worden toegediend via het infuus op de dagbehandeling. Ook ijzerinfusen of bloedproducten kunnen hier worden toegediend.

Operatie

Wanneer medicijnen niet voldoende helpen, is een operatie soms noodzakelijk. Ook kan een operatie nodig zijn wanneer er een vernauwing of afsluiting van de darm is ontstaan. Ontstoken delen of vernauwingen in de darm worden dan door de chirurg verwijderd. In sommige gevallen wordt na een darmoperatie een (tijdelijk) stoma aangelegd. Dit is zeker niet altijd nodig.

Als een operatie overwogen wordt, wordt u uitgenodigd op een spreekuur waarbij de chirurg samen met de MDL-arts uitleg geeft over de operatieve behandelmogelijkheden, de risico’s en de opnameduur.

Wat u zelf kunt doen

Er is een beperkt aantal factoren die waarschijnlijk een ziekteaanval of opvlamming uitlokken, zoals stress en een onregelmatige leefstijl. In hoeverre het vermijden van deze factoren het ziektebeloop beïnvloeden is onbekend.

Stoppen met roken

Roken kan het ziektebeloop van de ziekte van Crohn zeer ongunstig beïnvloeden. Stoppen met roken is een belangrijk onderdeel van de behandeling van de ziekte van Crohn.

Vooruitzichten

Het verloop van de ziekte van Crohn verschilt erg per patiënt. We bespreken met u welke behandeling u krijgt. Helemaal genezen van de ziekte is meestal niet mogelijk. Het doel van de behandeling is het verminderen van de ontstekingen en klachten en het zo goed mogelijk voorkomen van opvlammingen in de toekomst. 

Darmkanker

Mensen met een chronische ontsteking van de dikke darm hebben een verhoogde kans om darmkanker te krijgen. Dit verhoogde risico begint zo'n acht jaar nadat de diagnose is gesteld. Om het risico te verminderen is het belangrijk dat u regelmatig een controleonderzoek (coloscopie) krijgt. Uw arts bespreekt met u hoe vaak dit nodig is.

Wetenschappelijk onderzoek

Helaas weten we nog lang niet alles over colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Door ons wetenschappelijk onderzoek doen wij meer kennis op om onze behandelmogelijkheden voor patiënten te verbeteren.

Hier ziet u een overzicht van de lopende onderzoeken:

De TWIN-studie

Onderzoek met tweelingen naar (het ontstaan van) chronische ontstekingsziekten van de darm (IBD). Tijdens de COVID-19 periode heeft dit onderzoek vertraging opgelopen, maar recentelijk is dit weer opgestart. Eén van de uitkomsten van het onderzoek is dat de darmflora reeds voor het ontstaan van IBD veranderd is, en om deze reden hierbij een rol kan spelen. In de nabije toekomst zullen veel meer resultaten van dit onderzoek bekend worden. Het ligt in de bedoeling om het tweelingenonderzoek in de toekomst langere tijd voort te zetten.

Darmkanker en IBD

Dit al jaren lopende onderzoek heeft ondertussen tal van uitkomsten opgeleverd en zal eveneens de komende jaren voortgezet worden. De resultaten hiervan hebben onder meer geholpen bij het ontwikkelen van de Nederlandse ‘surveillance’ richtlijn.

Voorspelling van respons medicijnen
De laatste jaren hebben we -gelukkig- veel nieuwe medicijnen voor de behandeling van IBD tot onze beschikking gekregen. We kunnen echter nog niet goed voorspellen of een specifiek geneesmiddel zal werken bij een individuele patiënt en of het middel bijwerkingen zal hebben. Om deze reden wordt er intensief onderzoek gedaan naar specifieke moleculen (‘biomarkers’) die ons kunnen helpen om deze respons te voorspellen.

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Maag-, darm- en leverziekten (MDL)
• Verpleegafdeling Maag-, darm- en leverziekten (D2 oost)
• Specialisme Maag-, darm- en leverziekten

Relevante websites

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur