Chemo-infuuszakken in plastic verpakking, wegwerpmanchetten voor bloeddrukmeting. Er is veel afval betrokken bij de zorgprocessen op de dagbehandeling oncologie. Hier probeert oncologieverpleegkundige Esther op dezelfde manier als thuis met duurzaamheid bezig te zijn. Ook patiënten signaleren de hoeveelheid plastic op de dagbehandeling.

Senior oncologieverpleegkundige Esther van Leer werkt op de dagbehandeling bij het UMC Utrecht Cancer Center, waar dagelijks enorm veel in de prullenbak wordt gegooid. “Per maand gooien we 280 plastic verpakkingen weg van chemo-infuuszakken voor vervoer van de verpleegafdeling naar de dagbehandeling. De wegwerpmanchetten, die we vanwege corona per patiënt gebruiken om bloeddruk te meten, gaan na één keer in de prullenbak. En zo verbruiken we nog veel meer plastic, tot soepkommen en koffiebekers aan toe. Naar al die processen op de dagbehandeling zijn we aan het kijken: hoe gaat het nu? En kunnen we het verbruik verminderen?” 

Liever op Marktplaats dan nieuw

Verduurzamen op de werkvloer is voor Esther een logisch verlengstuk van thuis. “Ik wil er niet in doorslaan, duurzaamheid is bij mij gewoon praktisch. Thuis doe ik boodschappen heel plaatselijk. Ik verbouw eigen groenten in de moestuin, doe zoveel mogelijk op de fiets en koop liever op marktplaats dan nieuw. Steeds denk ik: waar zit mijn invloed, wat kan ik doen. Dat geldt net zo goed op het werk. Het zijn persoonlijke initiatieven, ingegeven doordat je thuis ook van alles doet.”

Het begint bij verpleegkunde

Na het afronden van de opleiding Integrative Medicine besefte Esther nog meer dat duurzaamheid (milieu en klimaat) invloed hebben op onze gezondheid. “Daar wilde ik iets mee doen, ook voor mijn patiënten. Mijn collega Karina gaf de voorzet en met input van het team zijn we gaan brainstormen over verduurzaming en hebben we met onze leidinggevende gesproken. Ik denk ook dat dat bij verpleegkunde begint. We zijn met heel veel collega’s en onder de verpleegkundige beroepsgroep leven veel goede ideeën.”

Eigen dekentje meegenomen

Ook patiënten signaleren de hoeveelheid plastic op de dagbehandeling. “We krijgen regelmatig opmerkingen van patiënten, dat we veel moeten weggooien en of dat niet anders kan. We hebben nu bij het team Patiëntenparticipatie een vraag uitgezet of het mogelijk is om onze patiënten te vragen een eigen dekentje mee te nemen. Vaak is dat ook een afweging tussen gastvrijheid en verduurzamen. Als er een stoel leegstaat en iemand komt voor een korte behandeling, kiezen we wel eens voor de stoel in plaats van een bed. Voor de patiënt comfortabel genoeg, en tegelijkertijd een duurzame keuze, want het levert minder wasgoed. Eén patiënt had zelfs eigen beddengoed meegenomen.”

Praktische aanpak

Het leidde op de dagbehandeling tot een praktische aanpak. “Dingen die al snel anders konden, hebben we nu al gedaan. Iedereen neemt nu een eigen mok mee. En nu is er door herbruikbare bloeddrukmanchetten minder verbruik van materiaal. Andere dingen, zoals het verduurzamen van de chemozakken voor het vervoer van de verpleegafdeling naar de dagbehandeling, hebben we uitgezet. Dat is best lastig, omdat er protocollen voor het omgaan met en vervoer van cytostatica aan verbonden zijn. Duurzaamheid leeft dus al, maar het heeft nog geen structurele plek.”

Denktank duurzaamheid

Esthers advies aan collega’s is om krachten te bundelen. “Wij zijn maar één afdeling, maar dit gebeurt overal in het huis. Idealiter combineren we initiatieven op individuele afdelingen tot een ziekenhuis-brede denktank. Waarin we samen nadenken over wat er duurzamer zou kunnen in ons ziekenhuis. En of daar misschien onderzoek naar gedaan moet worden. In die verbinding zit de kracht.”