Lactose-intolerantie

Lactose of melksuiker is de suiker die in melk en melkbevattende voedingsmiddelen voorkomt. Een uitzondering hierop zijn de harde (Hollandse) kaassoorten. Door het bereidingsproces van harde kaassoorten bevatten deze geen lactose meer. Lactose wordt tijdens de vertering in de darmen gesplitst in glucose en galactose. Hiervoor is het enzym lactase nodig.

Wat is een lactose-intolerantie?

Bij een lactose-intolerantie is het enzym lactase in verminderde mate of zelfs niet aanwezig. Dit noemen we lactase-deficiëntie. De lactose uit de voeding wordt gesplitst in glucose en galactose en door de darmen opgenomen in het lichaam. Bij lactase-deficiëntie wordt lactose uit voeding onvoldoende gesplitst en kunnen de darmen het ongesplitste lactose niet opnemen. Dit leidt tot gisting waarbij veel gassen vrijkomen. U krijgt klachten zoals:

• darmrommelingen
• opgeblazen gevoel
• winderigheid
• misselijkheid
• buikpijn
• diarree
• obstipatie

Bij een lactose-intolerantie ontstaan deze klachten bij het drinken of eten van melk(producten). Het verschilt per persoon welke hoeveelheid lactose klachten veroorzaken.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Het lactosebeperkte dieet

U kunt uw klachten verminderen door minder lactose (melksuiker) te gebruiken. Meestal is het niet nodig om helemaal geen melk en melk(producten) meer te nemen. Het is belangrijk om eerst te bepalen hoeveel zuivel u nog wel verdraagt, dit gebeurt in overleg met uw diëtist. Gemiddeld kan bij een lactose-intolerantie 10 tot 15 gram lactose gebruikt worden zonder klachten, maar dit verschilt per persoon.

De dagelijks aanbevolen hoeveelheid zuivelproducten is voor u waarschijnlijk te veel. Dit kunt u aanvullen met alternatieve plantaardige dranken. 

In Nederland worden afkapwaarden gehanteerd voor lactosevrije en lactose-arme voedingsmiddelen:

• bij maximaal 0.01 gram lactose per 100g/ml bevat is het lactosevrij. 
• bij maximaal 1 gram lactose per 100g/ml bevat is het lactose-arm. 

U kunt hoogstwaarschijnlijk zowel lactosevrije als lactose-arme voedingsmiddelen zonder klachten verdragen.

Leven met uitklapper, klik om te openen

Welke producten bevatten lactose?

Lactose bevattende producten zijn:

• (Koe)melk, magere, halfvolle of volle melk.
• Melk van andere zoogdieren, zoals geitenmelk, schapenmelk, buffelmelk, paardenmelk, moedermelk.
• Karnemelk, yoghurtdranken.
• Yoghurt, kwark, hangop, kefir.
• Chocolademelk.
• Vla, pudding, pap, drinkontbijt, kant en klare desserts.
• Melkpoeders.
• Smeerkaas, buitenlandse (zachte) kaassoorten, smeltkaas.
• Verse kaassoorten en roomkaas, zoals: Hüttenkäse, cottage cheese, Mon Chou.
• Slagroom, zure room, crème fraiche.
• Roomijs, consumptie-ijs, softijs.
• Weidranken zoals: Rivella, Djoez, Yor en Taksi.
• Koek met melkvulling.

In zure melkproducten is een gedeelte van de melksuiker (lactose) door melkzuurbacteriën omgezet in melkzuur. Zure melkproducten worden daarom soms beter verdragen dan zoete melkproducten. Lactose kan ook voorkomen in producten waarin melk, melkpoeder of andere melkbestanddelen verwerkt zijn. Op de verpakking van een product staat de ingrediëntenlijst. De ingrediënten staan in volgorde van hoeveelheid vermeld. Als lactose aan het einde van de ingrediëntenlijst staat, is de hoeveelheid lactose waarschijnlijk heel klein. De meeste mensen kunnen producten waar een kleine hoeveelheid lactose in zit goed verdragen. Een voorbeeld hiervan is; koekjes waarin melkpoeder verwerkt is.

In koffiemelk komt een kleine hoeveelheid lactose voor. Als u dagelijks een grote hoeveelheid koffiemelk gebruikt, kan dit leiden tot klachten.

Welke producten kunt u gebruiken in plaats van melk?

Melk en melkproducten zijn een belangrijke bron van calcium, vitamine B2 en eiwit. Om een tekort aan calcium en vitamine B2 te voorkomen is het noodzakelijk dat u in plaats van melkproducten iets eet waar geen lactose, maar wel vitamine B2 en calcium inzit.

Harde Hollandse kaas bevat geen lactose, maar wel alle andere voedingsstoffen die in melk voorkomen. Kaas is daarom een goede vervanger voor melk. 80-100 gram harde Hollandse kaas bevat evenveel calcium als ½ liter melk(producten). Vanwege het hoge vetgehalte is het aan te raden een minder vette kaassoort te kiezen zoals 30+ of 20+ kaas. Lactosearme melkproducten

Er zijn lactosearme melkproducten gemaakt van koemelk, die heel weinig lactose bevatten.

Voorbeelden hiervan zijn:

• MinusL (Konings Zuivel BV).
• Zero-Lactose (Valio).
• Lactosevrije melk (Immergut).
• MUH H-milch lactosefrei.
• Heirler biologisch.

De lactosearme melkproducten bevatten evenveel calcium als gewone melk.

Producten op basis van soja

Producten op basis van soja bevatten geen lactose, bijvoorbeeld:

• Poeder op basis van soja.
• Kant en klare sojadrinks en overige sojaproducten zoals vla en ijs (bijvoorbeeld de merken: Alpro, Lima, Provamel, Zonnatura).

Gebruik bij voorkeur producten waaraan calcium en vitamine B2 zijn toegevoegd.

Overige ‘melk’soorten:

Kokosmelk en melk op basis van rijst, haver en amandel bevatten geen lactose. Dit zijn geen goede vervangers van melk, want ze hebben niet dezelfde hoeveelheid vitamines, mineralen en eiwit.

Gebruik 4 maal per dag een plak kaas of een glas lactosearme zuivel of een glas sojadrink om voldoende vitamines en calcium binnen te krijgen. 

Enzympreparaten

Wat zijn enzympreparaten?

Een enzympreparaat bevat het enzym lactase, dat lactose afbreekt. Voorbeelden zijn Kelulac® en Disolact drops ®. Met een enzympreparaat kunt u van gewone melk lactosearme melk maken.

Enzympreparaten kunnen gebruikt worden in melk en zoete melkproducten (bijvoorbeeld vla, chocolademelk). De lactose in zure melkproducten zoals karnemelk, yoghurt en yoghurtdranken wordt hiermee niet omgezet. Er zijn ook tabletten die het enzym lactase bevatten. Deze tabletten kunt u innemen als u een keer melk(producten) wilt gebruiken. Het lactase zorgt voor de omzetting van lactose en voorkomt klachten. Voorbeelden hiervan zijn Kerulac/Kerutabs (Artu)®, AOV lactasetabletten, Disolact capsules ®, Solgar en Nature’s way. Deze enzympreparaten zijn vrij verkrijgbaar bij de apotheek. Lees de gebruiksaanwijzing voor doseringsadvies. Dit enzympreparaat wordt (indien door uw arts voorgeschreven) vaak vergoed door de zorgverzekering.

Meer informatie

Dieetadviezen bij lactose-intolerantie (brochure nr. 881) Deze brochure is te bestellen bij het Voedingscentrum.

Voedingscentrum

Postbus 85700

2508 CK Den Haag

Telefoonnummer: 070 30 688 88, www.voedingscentrum.nl

Maag-lever-darm stichting: www.mlds.nl

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.