De PRECISER studie
Voorspellen van het effect van ECT met EEG en het beperken van de bijwerkingen met rivastigmine bij patiënten met een depressieve stoornis.
uitklapper, klik om te openen
Wat is het doel van het onderzoek? uitklapper, klik om te openen
Electroconvulsie therapie (in het kort ECT) is een effectieve therapie voor mensen met een depressie. Helaas weten we niet goed wie baat zal hebben bij ECT en wie niet. Daarnaast kunnen sommige mensen door de therapie last krijgen van stoornissen in het geheugen en denkvermogen. Hierdoor wordt de therapie minder vaak toegepast, terwijl deze voor mensen met een depressie heel effectief kan zijn. We denken dat we de bijwerkingen van ECT kunnen verminderen door het toedienen van een medicijn genaamd rivastigmine.
Daarnaast willen wij gaan onderzoeken of we kunnen voorspellen bij wie er baat zal hebben bij een ECT behandeling. Dit voorspellingsmodel willen wij ontwikkelen met behulp van vragenlijsten, erfelijk materiaal en een EEG*. Kortom: middels dit onderzoek willen wij een hernieuwde en verbeterde vorm van ECT ontwikkelen waarin we de bijwerkingen beperken en het behandelresultaat kunnen voorspellen.
*Wat is EEG?
Elektro-Encefalografie (in het kort EEG) is een methode waarbij de activiteit van de hersenen gemeten wordt door een soort badmuts met elektroden op het hoofd te plaatsen. Aan een EEG zijn geen risico’s of bijwerkingen verbonden. Een EEG doet geen pijn.
Wie kunnen deelnemen? uitklapper, klik om te openen
Personen die:
- Ouder zijn dan 18 jaar
- Een ECT behandeling krijgen, zoals bepaald door hun behandelend arts
- Een depressieve episode hebben, bepaald door hun behandelend arts
- De Nederlandse taal beheersen.
Hoe ziet deelname eruit? uitklapper, klik om te openen
Deelnemers verdelen wij door middel van loting in twee groepen (u weet van tevoren niet in welke groep u zit):
- Rivastigmine* groep: mensen in deze groep krijgen bij de reguliere ECT behandeling een rivastigmine pleister opgeplakt door een verpleegkundige op de afdeling.
- Placebo groep: in deze groep krijgen mensen naast de reguliere ECT behandeling een placebo pleister opgeplakt door een verpleegkundige op de afdeling.
*Wat is rivastigmine?
Rivastigmine is een bekend medicijn dat veel wordt gebruikt bij mensen met dementie. Rivastigmine wordt toegediend door middel van een pleister die op de rug wordt geplakt. Rivastigmine remt de afbraak van ‘acetylcholine’, een signaalstof in de hersenen die van nature bij iedereen aanwezig is. Hierdoor blijft deze signaalstof langer aanwezig in de hersenen, wat een positief effect heeft op het denkvermogen en geheugen. Wij vermoeden dat acetylcholine minder werkzaam is bij mensen die ECT behandeling krijgen. Door te zorgen dat acetylcholine langer in de hersenen aanwezig is, zou rivastigmine bescherming kunnen bieden voor stoornissen in het geheugen en denkvermogen door ECT.
Deelname aan het onderzoek duurt in totaal ongeveer 7 tot 12 maanden, afhankelijk van het aantal ECT sessies waarmee u wordt behandeld. In deze periode vindt viermaal een onderzoek (visite) plaats. Elke visite duurt tussen de 0,5 en 4 uur. In totaal duren alle visites bij elkaar ongeveer 10 uur.
Tijdens de visites nemen we enkele vragenlijsten af en brengen we uw geheugen en denkvermogen in kaart door middel van tests. Daarnaast meten we uw hersenactiviteit met een EEG-apparaat, dit is een kapje met elektrodes dat op uw hoofd wordt gezet. De elektrodes meten de elektrische activiteit van uw hersenen, hier merkt u verder niets van. De EEG meting duurt, met het opzetten en loskoppelen van het kapje, maximaal 60 minuten. De vragenlijsten en tests nemen zo'n 100 minuten in beslag.
De eerste, tweede en derde visite vindt plaats in het ziekenhuis terwijl u opgenomen bent. Voor de vierde visite wordt u verzocht naar het ziekenhuis te komen (uw reiskosten worden vergoed). Voor elke visite ontvangt u een vergoeding van € 20.
Onderzoeksteam uitklapper, klik om te openen
- Iris Sommer (psychiater en Hoogleraar Psychiatrie)
- Edwin van Dellen (psychiater)
- Benno Haarman (psychiater)
- Hans van Mierlo (psychiater)
- Frank Gerritse (psychiater)
- Jasper Nuninga (onderzoeker, studiecoördinator)
- Jesca de Jager (onderzoeker, PhD student)
Financiering
Dit onderzoek is gestart op initiatief van het UMC Groningen en wordt gefinancierd door ZonMw.
Video uitklapper, klik om te openen
Contact uitklapper, klik om te openen
Heeft u vragen over het onderzoek of bent u geïnteresseerd in deelname, dan kunt u contact opnemen met uw behandelend arts of met Jesca de Jager, coördinerend onderzoeker. Het is niet zeker of u na aanmelding kunt deelnemen. De onderzoeksarts beoordeelt eerst, aan de hand van de medische gegevens, of u voldoet aan alle criteria voor deelname.