In overleg met uw behandelende arts heeft u besloten het geneesmiddel methotrexaat te gaan gebruiken. Een veel gebruikte afkorting voor methotrexaat is MTX. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Werking uitklapper, klik om te openen
MTX heeft veel verschillende effecten en toepassingen. In een lage dosering wordt het vaak voorgeschreven bij ontstekingsziekten zoals sarcoïdose en systeemziekte (systemische sclerose, reumatoïde artritis) waarbij het longweefsel wordt aangetast. In deze folder gaat het over MTX als behandeling van een ontstekingsziekte in de longen.
MTX wordt voorgeschreven om de ontstekingen in de longen te remmen en het afweersysteem te onderdrukken. Het kan een tot drie maanden duren voordat u merkt dat het geneesmiddel begint te werken. Soms is het effect pas merkbaar na zes tot twaalf maanden.
Behandelmethode uitklapper, klik om te openen
- Methotrexaat is de werkzame stof en is bekend onder de naam Ledertrexate®, Emthexate®, Ebetrex® en Metoject®. De dosering kan variëren en in de loop van de behandeling worden aangepast.
- Van Ledertrexate® bestaan er tabletten van 2,5mg MTX. Van Emthexate® bestaan er tabletten van 2,5mg en 10mg MTX. U kunt de tabletten doorslikken met voedsel of water. Niet met melk(producten). Twee uur voor en twee uur na de MTX inname mag u geen (melk)producten gebruiken, omdat dit de opname van MTX tegengaat. Het is belangrijk dat u de tabletten niet breekt en/of kauwt, maar heel doorslikt. MTX wordt eenmaal per week ingenomen.
- Het is belangrijk dat u de tabletten 1 keer per week inneemt op een vaste dag en een vaste tijd. Dit geldt ook wanneer u MTX in de vorm van injecties krijgt voorgeschreven.
- Ledertrexate® en Emthexate® bestaat ook als injectievloeistof. Ebetrex® en Metoject® zijn er alleen in injectievorm en niet in tabletvorm.,Wanneer uw arts injecties heeft voorgeschreven, krijgt u die éénmaal,per week toegediend, in de spieren of onder de huid. De meeste,patiënten kunnen zelf de injecties toedienen. De verpleegkundigspecialist kan u dit aanleren. Ledertrexate® en Emthexate® zijn een aantal maanden houdbaar. Ebetrex® en Metoject® zijn twee jaar houdbaar.
Bijwerkingen uitklapper, klik om te openen
- Maag- darmklachten zoals een vol gevoel, misselijkheid en braken, of diarree.
- Ontsteking van het mondslijmvlies (pijnlijke plekjes; aften).
- Hoofdpijn.
- Huiduitslag.
- Jeuk.
- Soms haaruitval.
- Iets grotere vatbaarheid voor infecties zoals griep, blaasontsteking, longontsteking, gordelroos. Verschijnselen van infecties zijn bijvoorbeeld koorts, verkoudheid, hoesten, keelpijn en kortademigheid.
- Verstoorde bloedaanmaak. Tekenen daarvan kunnen zijn: erge keelpijn in combinatie met koorts, regelmatig een bloedneus, snel blauwe plekken.
- Kortademigheid en hoesten.
- Verstoring van de leverfunctie.
Om de bijwerkingen in een vroeg stadium te ontdekken, laat uw longarts of de verpleegkundig specialist regelmatig uw bloed onderzoeken. Twee weken na elke verandering in de dosering is bloedonderzoek noodzakelijk. Na elk bloedonderzoek volgt een telefonisch consult met de verpleegkundig specialist of de longarts. Soms is het noodzakelijk om de dosis van de medicatie aan te passen. Indien u na het afnemen van bloed niet binnen dezelfde week bent gebeld, kunt u contact opnemen met de polikliniek longziekten. Ook bij lichamelijke klachten kunt u contact opnemen met de polikliniek longziekten.
Om de kans op bijwerkingen te verkleinen, schrijft de arts foliumzuur voor. De arts bepaalt de dosering. Foliumzuur mag niet op dezelfde dag als de MTX worden ingenomen.
Bij maag- en/of darmklachten kan het zinvol zijn om de MTX-tabletten te vervangen door injecties.
Adviezen uitklapper, klik om te openen
- Lees de bijsluiter.
- Bespreek uw vragen met uw (huis)arts of de verpleegkundig specialist.
- Gebruik nooit meer dan de voor u voorgeschreven hoeveelheid.
- Gebruik alcohol met mate. Dit in verband met “overprikkeling” van de lever. Op de dag van de MTX inname is het raadzaam geen alcohol te gebruiken.
- Als u geopereerd moet worden, is overleg met uw longarts noodzakelijk. Bij grote ingrepen (ook die van een tandarts) wordt namelijk soms besloten de MTX tijdelijk te staken.
- Er is geen bezwaar voor autorijden, fietsen, besturen van een scootmobiel of machine tijdens gebruik van methotrexaat.
- Bij reizen naar het buitenland is het raadzaam een actueel overzicht van uw medicijnen mee te nemen, het medicijnpaspoort. Dit paspoort kunt u krijgen bij de apotheek of bij de behandelaar.
- Meld altijd dat u MTX gebruikt als uw arts een behandeling met antibiotica wil starten. Sommige antibiotica mogen niet in combinatie met MTX worden gegeven.
- Als u zwanger wilt worden, is overleg met uw longarts noodzakelijk. Gebruik van MTX wordt afgeraden tijdens de zwangerschap. Het advies is om de MTX zes maanden tevoren te staken.
- Als u MTX gebruikt, mag u geen borstvoeding geven.
- Mannen met een kinderwens mogen geen MTX gebruiken. Het advies is doorgaans om de MTX zes maanden tevoren te staken. MTX mag alleen gestaakt worden in overleg met de arts of verpleegkundig specialist.
- Hebt u vragen over zwangerschap, overleg met uw (huis)arts of verpleegkundig specialist.
- Als u MTX gebruikt, is er geen bezwaar tegen de ‘griepprik’.
- Vaccinatie (nodig bij sommige verre reizen) met verzwakt levend virus, zoals het gele koorts vaccin gaat niet samen met het gebruik van MTX. Ook vaccinaties tegen bof, mazelen, rode hond (BMR) of tuberculose mogen niet samen met MTX worden gebruikt. Overleg voordat u vaccinaties neemt eerst met uw longarts of verpleegkundig specialist.
Vragen uitklapper, klik om te openen
Neem direct contact op met uw behandelend arts of verpleegkundig specialist bij:
- Koorts
- Ontstekingen van het mondslijmvlies
- Kortademigheid en/of hoestklachten
- Groen sputum (slijm)
- Herhaaldelijk een bloedneus krijgen
- Snel blauwe plekken krijgen
Neem gerust contact op met het UMC Utrecht als u vragen heeft over het gebruik van uw medicijnen. De verpleegkundig specialist is te bereiken via de polikliniek longziekten en middels het telefonische spreekuur. Deze vindt plaats van maandag tot vrijdag van 09.30 tot 11.30 uur. Ten slotte kunt u bij niet dringende vragen een e-consult sturen, welke u kunt plaatsen in de inbox longziekte. Deze wordt binnen drie werkdagen beantwoord.
Contact uitklapper, klik om te openen