Uitleg onderdelen onderzoek: Hersenfuncties in grote en kleine netwerken in de hersenen

We onderzoeken hoe kleine en grote hersengebieden samenwerken om functies uit te voeren. Dit helpt ons om de hersenen beter te begrijpen, en om manieren te bedenken om de hersensignalen te gebruiken bij de diagnostiek en behandeling van patiënten.Hieronder leggen we uit wat de drie onderdelen van het onderzoek inhouden.

Onderdeel 1: fMRI onderzoek uitklapper, klik om te openen

Dit onderdeel wordt uitgevoerd vóór de implantatie in de MRI scanner ruimten van het UMC Utrecht. We zullen twee functionele MRI scans maken, 1 keer in de 3T scanner, en 1 keer in de 7T scanner. Deze scans kunnen op dezelfde dag, of op verschillende dagen worden ingepland. Tijdens het functionele MRI onderzoek ligt u op een tafel, die door de laborant gedeeltelijk in een tunnel wordt geschoven. Deze tunnel heeft een doorsnede van 60 cm. U krijgt oordopjes en/of een koptelefoon tegen het harde geluid. In de scanner moet u zo stil mogelijk blijven liggen. Via een microfoon kunt u praten met de onderzoekers.

Het kan zijn dat wij u vragen om een taakje te doen terwijl u in de scanner ligt. Voorbeelden van taakjes zijn: het maken van handgebaren, het uitspreken van klanken, of het zich inbeelden van aanraking of beweging. Maar ook andere taakjes zijn mogelijk. Vóór u de scanner in gaat, zullen de onderzoekers u duidelijk vertellen wat u moet doen. U mag van tevoren ook vragen stellen als u iets niet begrijpt. Als u in de scanner ligt, kijkt u via een spiegeltje op een scherm. Op dit scherm ziet u instructies voor de taak. Soms gebruiken we een speciaal apparaat om bijvoorbeeld uw vinger- of mondbeweging te meten. Als u dit niet comfortabel vindt, laat u ons dat dan weten. 

Onderdeel 2: implantatie elektroden (dit onderdeel is optioneel) uitklapper, klik om te openen

Dit onderdeel wordt uitgevoerd tijdens de implantatie van de elektroden op de hersenen. Wij vragen uw toestemming om tijdens deze procedure een klein, extra elektrode-matje te laten plaatsen door de neurochirurg, op een plek die voor uw epilepsie niet belangrijk is. De afmetingen van dit matje zijn ongeveer 3x3 cm (9 cm2), of 3.5x.7.5 cm (26 cm2). Bij een typische implantatie procedure in het UMC Utrecht wordt er ongeveer 100 cm2 aan elektrode matjes geïmplanteerd. Het extra elektrode matje betekent dus ongeveer 9% of 26% extra bedekking.

Onderdeel 3: taken uitvoeren op de IEMU uitklapper, klik om te openen

Onderdeel 3 wordt uitgevoerd tijdens de metingen in de speciaal ingerichte ruimte van het UMC Utrecht, de intensieve epilepsie monitoring unit (IEMU). Tijdens de registratie-dagen zullen we u vragen om de taken die u heeft gedaan in de MRI scanner te herhalen, en zullen we nieuwe taken toevoegen. Soms gebruiken we een speciaal apparaat om bijvoorbeeld uw vinger- of mondbeweging te meten. Als u dit niet comfortabel vindt, laat u ons dat dan weten.  Onderdeel drie zal verspreid worden over verschillende dagen, in overleg met u als patiënt en afhankelijk van het oordeel van de arts en de beschikbare tijd buiten de klinische tests om. Soms sluiten we een extra meetapparaat aan op de elektroden. Hier hebt u verder geen last van. 

Wat zijn mogelijk voor- en nadelen aan deelname aan dit onderzoek? uitklapper, klik om te openen

U heeft zelf geen voordeel van deelname aan dit onderzoek. Het onderzoek levert wel nuttige gegevens op voor de wetenschap. De mogelijke nadelen worden hier onder per onderdeel besproken:

Onderdeel 1: fMRI onderzoek

MRI scans zijn ongevaarlijk en worden gedaan volgens alle geldende eisen. MRI maakt gebruik van sterke magnetische velden om de activiteit van de hersenen te meten. Het magnetisch veld kan soms tot tintelingen of spiersamentrekkingen leiden. Ook kan het voorkomen dat u het plotseling eng vindt om in de scanner te zijn. In die gevallen kan de meting altijd afgebroken worden.

Als u niet-verwijderbare metalen objecten in of aan het lichaam heeft, kan het zijn dat u niet gescand mag worden in een 3T en/of een 7T scanner. Dit is afhankelijk van het object. Indien u een niet-verwijderbaar metalen object in of aan het lichaam heeft zal met u worden besproken wat er precies wel en niet mogelijk is. Zelfs als u helemaal geen MRI scan mag ondergaan, dan is uw bijdrage aan onderdeel 2 en onderdeel 3 nog steeds heel waardevol.

Voor zover bekend heeft MRI-onderzoek geen nadelige gevolgen voor een ongeboren kind. Echter, voor de zekerheid is deelname aan dit onderzoek niet toegestaan wanneer u mogelijk zwanger bent. Ook wanneer u het eng vindt om in kleine ruimtes te zijn (claustrofobie) kunt u niet meedoen aan de studie. Deelname aan dit onderzoek heeft geen nadelige gevolgen voor het geven van borstvoeding.

Onderdeel 2: implantatie elektroden

Het implanteren van een extra elektrodematje, naast de elektroden die voor de epilepsie worden geplaatst, betekent dat een extra stukje van de hersenen wordt afgedekt met meetelektroden, en dat er 1-4 extra (dunne) draden door de huid steken. Op basis van de wetenschappelijke literatuur die over dit onderwerp beschikbaar is, verwachten wij dat het extra risico op complicaties, zoals infecties of nabloedingen, door dit matje minimaal is (namelijk ongeveer 0.1 - 0.25% extra risico, bovenop de risico’s die sowieso gelden voor de implantatie procedure voor uw epilepsie).

De volgende zaken zijn belangrijk bij deze inschatting:

• Het extra elektrode matje is klein in verhouding tot het gedeelte van de hersenen dat voor de epilepsie wordt afgedekt met elektroden
• De plaats en de grootte van het luikje dat in de schedel wordt gemaakt bij de implantatie procedure verandert niet voor het extra elektrode matje
• Het implanteren van het extra elektrode matje vindt alleen plaats als de neurochirurg dit in uw situatie veilig en haalbaar vindt.

Onderdeel 3: taken uitvoeren op de IEMU

De taken tijdens de registratie periode zijn ongevaarlijk en hebben geen enkele invloed op de metingen voor de epilepsie.