Wetenschappelijk onderzoek

Bij het woord 'onderzoek' denken we al gauw aan de onderzoeken die gedaan worden om erachter te komen wat de oorzaak van uw klachten is. Maar 'wetenschappelijk onderzoek' is iets anders. Met wetenschappelijk onderzoek vergaren we nieuwe kennis. Bijvoorbeeld over kanker. Wetenschappelijk onderzoek wordt ook vaak 'een studie' genoemd. Als het onderzoek is waaraan patiënten deelnemen, noemen we het: een klinische studie. Ook het Engelse woord 'trial' wordt wel gebruikt.

Klinische studies

Klinische onderzoeken zijn studies met patiënten die in behandeling zijn op een verpleegafdeling of op de polikliniek.
Elke studie probeert een antwoord te vinden op bepaalde problemen die er in de behandeling en diagnostiek van kanker bestaan zoals:

• is er een betere manier om kanker te voorkomen
• hoe kan een diagnose beter of sneller gesteld worden
• kan kanker op een betere manier behandeld worden

METC: strenge eisen

Een studie moet aan strenge eisen voldoen om uw veiligheid te waarborgen. De artsen en onderzoekers die een studie opzetten moeten toestemming krijgen van een onafhankelijk bureau: de Medisch Ethische Toetsings Commissie (METC). Zonder goedkeuring van de METC geen studie.

Fasen van klinisch onderzoek

Het meeste klinisch onderzoek is opgebouwd uit verschillende stappen, ook wel fasen genoemd.

Fase 1 – vroeg klinisch onderzoek

Bij fase I studies gaat het om vragen als: hoe een nieuw medicijn moet worden toegediend (via de mond, injecties in het bloed, of injecties onder de huid); hoe vaak het nieuwe medicijn moet worden gegeven; en wat de veilige dosering van het medicijn is.
Aan een fase I onderzoek doet een klein aantal patiënten mee. Meestal wordt binnen een fase I studie niet geselecteerd op het soort kanker.

Fase 2 – tweede stadium klinisch onderzoek

In een fase II studie staat de werkzaamheid van het medicijn centraal, daarnaast wordt er verder gekeken naar de veiligheid. Een fase II studie richt zich meestal op een speciaal type kanker.

Fase 3 – derde stadium klinisch onderzoek

Bij deze studies gaat het om de vergelijking tussen bestaande behandelingen en de nieuwe behandeling (met een nieuw medicijn, een nieuwe combinatie van medicijnen of een nieuwe chirurgische ingreep). Loting bepaalt of patiënten die aan deze onderzoeken deelnemen de bestaande standaardbehandeling of de nieuwe behandeling krijgen. Zo kan aan het einde van de studie met zekerheid vastgesteld worden welke behandeling beter is.

Meedoen aan een klinische studie

U wordt benaderd door uw arts...

Uw behandelend arts kan u vragen om deel te nemen aan een medisch wetenschappelijk onderzoek. U krijgt dan informatie, zowel mondeling als schriftelijk. U hoeft niet meteen te beslissen of u wel of niet mee wilt doen. De keuze is altijd aan u. U mag nee zeggen. Dat heeft geen gevolgen voor uw behandeling in het UMC Utrecht.

... of u informeert zelf bij uw arts of een afdeling

Bent u patiënt en wilt u graag meedoen aan een wetenschappelijk onderzoek? Mogelijk loopt er een klinische studie die interessant voor u is. U kunt dit vragen aan uw arts. Op deze pagina vindt u ook informatie over oncologische studies die in het UMC Utrecht lopen.

Wellicht bent u nog niet bij het UMC Utrecht onder behandeling en hebt u via kranten, radio/tv of internet gehoord over een studie in het UMC Utrecht. U kunt dan met uw behandelend arts overleggen of het voor u interessant kan zijn om aan de studie mee te gaan doen. U kunt ook zelf het eerste contact leggen met het UMC Utrecht voor overleg.

De keuze: wel of niet meedoen

Wilt u misschien meedoen aan medisch wetenschappelijk onderzoek? Voordat u een beslissing neemt, is het belangrijk om meer te weten over het onderzoek. Daarom ontvangt u een informatiebrief. Ook kunt u vragen stellen aan uw zorgverlener of aan de onderzoekers.

In de informatiebrief staat bijvoorbeeld:

• Wat is het doel van het onderzoek?
• Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?
• Wat zijn de voor- en nadelen van meedoen aan het onderzoek?
• Wat gebeurt er met uw gegevens?

Meedoen is altijd vrijwillig. Ook als het onderzoek al gestart is, mag u altijd zonder opgave van reden stoppen. Wel of niet meedoen aan het onderzoek heeft geen gevolgen voor uw behandeling in het UMC Utrecht.

• Het medisch wetenschappelijk onderzoek dat wij uitvoeren, is goedgekeurd door een medisch ethische toetsingscommissie.
• Als u meedoet, hebben wij uw toestemming nodig. U ondertekent hiervoor een formulier.
• Uw deelname noteren wij in uw patiëntendossier. Andere artsen in het UMC Utrecht die bij uw behandeling betrokken zijn kunnen dit dan zien.

verder lezen

Een paar goede adressen waar u terechtkunt voor kritische informatie over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek:

Kanker.nl

Op de site Kanker.nl/kankeronderzoek staat veel bruikbare en leesbare informatie over (meedoen aan) wetenschappelijk onderzoek.

Studieteam Medische Oncologie

Fase 1-studies heten ook wel: vroeg klinisch onderzoek. De afdeling Medische Oncologie doet veel van deze studies. De afdeling heeft een eigen Team Vroeg klinisch onderzoek. De organisatie van de Fase-1 studies van Medische Oncologie is in handen van dat team. Het zorgt ervoor dat een aangemelde studie wordt beoordeeld door de METC (Medisch Ethische Toetsings Commissie). Als een studie is goedgekeurd kan aan de uitvoering worden begonnen. Het onderzoek vindt plaats op een aparte unit van de afdeling Medische Oncologie met researchverpleegkundigen.

Studieteam medische oncologie

Fase 1-studies heten ook wel: vroeg klinisch onderzoek. De afdeling Medische Oncologie doet veel van deze studies. De afdeling heeft een eigen Team Vroeg klinisch onderzoek. De organisatie van de Fase-1 studies van Medische Oncologie is in handen van dat team. Het zorgt ervoor dat een aangemelde studie wordt beoordeeld door de METC (Medisch Ethische Toetsings Commissie). Als een studie is goedgekeurd kan aan de uitvoering worden begonnen. Het onderzoek vindt plaats op een aparte unit van de afdeling Medische Oncologie met researchverpleegkundigen.

Alle lopende oncologische studies in het UMC Utrecht

Hier kunt u zoeken naar wetenschappelijke onderzoeken die lopen in het UMC Utrecht. U kunt zoeken op naam van de afdeling (bijvoorbeeld Medische oncologie of Hematologie), op de naam van de studie of op naam van de ziektebeelden waarover de studies gaan.