Staaroperatie

Hier vindt u algemene informatie over staar (cataract), de staaroperatie, de verschillende implantlenzen, het doel van de operatie en het te verwachten resultaat. Deze informatie dient ter ondersteuning van gesprekken die artsen en verpleegkundigen met u over de operatie hebben.

Bij uw staaroperatie is het de bedoeling:

• De lens te verpulveren en af te zuigen, waarna een kunstlensje (implantlens) in het oog wordt teruggeplaatst. Het operatiewondje sluit vanzelf of wordt met één hechting gesloten. Deze techniek wordt phaco-emulsificatie genoemd en wordt meestal toegepast.
• Soms is het noodzakelijk de lens in zijn geheel via een grotere operatiewond te verwijderen en een kunstlensje (implantlens) direct in het oog terug te plaatsen. De wond wordt met meerdere hechtingen gesloten.

Wat is cataract ofwel staar?

Vlak achter de pupil zit de transparante ooglens (zie figuur 1). Het troebel worden van de ooglens wordt cataract of staar genoemd.

Er zijn verschillende oorzaken van staar:

• Leeftijd; de zogenaamde ouderdomsstaar.
• Aangeboren staar.
• Na een beschadiging van het oog.
• Na een eerdere oogoperatie zoals glaucoom- of glasvochtoperatie.
• Na een inwendige oogontsteking.
• Bij gebruik van bepaalde medicijnen.
• In combinatie met bepaalde ziekten.

Ouderdomsstaar is de meest voorkomende vorm van staar bij mensen die een staaroperatie ondergaan. Ouderdomsstaar is een ‘normaal’ verouderingsproces, net als het krijgen van rimpels in de huid. De leeftijd waarop de eerste klachten optreden verschilt. Sommige mensen merken al rond hun veertigste dat de ooglens troebel wordt. Als u staar heeft, kunt u waziger gaan zien, kleuren doffer of grauwer zien of last krijgen van verblinding door bijvoorbeeld zonlicht.

In uw geval is in overleg met uw oogarts besloten tot een staaroperatie.

De staaroperatie vindt in dagbehandeling plaats. In uitzonderlijke gevallen is een opname noodzakelijk. Uw behandelend arts bespreekt dit met u.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Ter voorbereiding op uw staaroperatie informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom de behandeling. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij.

Voor de operatie

U hebt uw besluit tot een staaroperatie genomen na overleg met uw oogarts. De operatie vindt plaats in dagbehandeling. Dagbehandeling betekent dat we u niet opnemen, maar dat u op de dag van de operatie naar het ziekenhuis komt en dezelfde dag ook weer naar huis kunt.

Als u onder algehele verdoving of onder plaatselijke verdoving met bewaking wordt geopereerd, hebt u vooraf een gesprek met de anesthesioloog.

Contact lens; Hoe lang vooraf uitlaten

Harde lens, 2 weken

Zachte lens, 1 week

Sclera lens, 1 week

Medicatie 

U krijgt een recept voor twee flesjes met oogdruppels (Nevanac en Tobradex). We raden u aan de flesjes met oogdruppels tijdig bij de apotheek te halen en ze ongeopend te bewaren. 

Op het recept en verderop in deze folder staat hoe u de medicijnen na de operatie dient te gebruiken. 

Wanneer u niet zelf kunt druppelen en niemand in uw directe omgeving hebt die dit voor u kan doen, neemt u dan tijdig voor de operatie contact op met de thuiszorg in uw woonplaats.

De dag van de operatie

Voorbereiding thuis

• We vragen u geen make-up te gebruiken en geen sieraden om te doen.
• Wanneer u dagelijks medicijnen inneemt, kunt u daarmee doorgaan op de dag van de operatie, tenzij anders met u is besproken. Plastabletten mag u ’s morgens voor de operatie niet innemen.
• Oogdruppels of oogzalf die u al gebruikt, hoeft u op de dag van de operatie niet te gebruiken. 
• Als de operatie onder plaatselijke verdoving plaatsvindt, hoeft u niet nuchter te blijven. Als de operatie onder algehele anesthesie of plaatselijke verdoving met bewaking plaatsvindt,kunt u de instructies volgen die u van de anesthesioloog hebt gekregen.

Op de dag van de operatie meldt u zich op het afgesproken tijdstip in het UMC Utrecht bij de receptie van het operatiecomplex F0. De operatie zelf duurt normaal gesproken ongeveer een half uur tot een uur. Met de voorbereidingen en de nazorg bent u zo ongeveer twee uur in het ziekenhuis.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

De operatie duurt ongeveer dertig minuten, maar kan soms ook langer duren. Het gezicht wordt tijdens de operatie afgedekt met een steriel laken. Dit laken houden we bij uw neus en mond omhoog door een boog zodat u gewoon kunt ademen. U krijgt een ooglidspreider in het te opereren oog die ervoor zorgt dat het oog open blijft tijdens de operatie, ook als u moet knipperen. Het is belangrijk dat u tijdens de operatie zo rustig mogelijk blijft liggen.

Wanneer u pijn voelt of zich tijdens de operatie niet prettig voelt, moet u dit aangeven. Als u moet hoesten of niezen is het belangrijk dat u de oogarts hiervoor waarschuwt. Tijdens de operatie kunt u verschillende geluiden horen. Dit zijn geluiden van de apparatuur. Omdat uw pupil verwijd is, u onder een steriel laken ligt en omdat we gebruik maken van een operatiemicroscoop waar licht uit komt, ziet u niets van de ingreep. Wanneer we aan het eind van de operatie het steriele laken verwijderen, ziet u tijdelijk bijna niets met het geopereerde oog. Dit komt door de overbelichting gedurende de operatie. Het geopereerde oog dekken we met een oogzalfverband en een plastic kapje af. Daarna brengen we u weer terug naar de voorbereidingsruimte en als u zich goed voelt gaat u naar huis. 

Welke complicaties kunnen optreden?

Een staaroperatie verloopt in de meeste gevallen zonder complicaties. Een zeldzame maar ernstige complicatie is een infectie van het geopereerde oog. Bij een infectie merkt u dat het oog rood en pijnlijk wordt, waarbij de heldere gezichtsscherpte vermindert. Bij deze alarmsignalen dient u direct contact op te nemen met het ziekenhuis.

Andere complicaties die kunnen optreden zijn: 

• Een bloeding.
• Een troebel hoornvlies.
• Een scheurtje in het lenskapsel.
• Een netvliesloslating of zwelling in de gele vlek van het netvlies.

Ook bestaat er een kleine kans dat het tijdens de operatie niet lukt om alle lensresten te verwijderen of een kunstlens te plaatsen. Soms is dan een tweede operatie op een later moment nodig. Na een staaroperatie kan het lenskapsel langzaam troebel worden. Dit heet nastaar. De nastaar kunnen we poliklinisch met een laserbehandeling verhelpen.

De implantlens

Standaard lens:

• In het UMC Utrecht gebruiken we een standaard lens die voor iedere patiënt geschikt is. U hebt na de behandeling vaak wel een verte- en/of leesbril nodig. 

Torische lens:

De torische lens adviseren we als er bij u een grote cilinderafwijking in het hoornvlies is gemeten.

• Deze lens is bedoeld om in de verte optimaal te zien; meestal hebt u geen vertebril meer nodig. Een leesbril blijft wel nodig.
• De staaroperatie duurt iets langer omdat we deze lens preciezer moeten afmeten en plaatsen.

Multifocale lens:

• Deze lenzen corrigeren zowel het zien veraf als dichtbij.
• In het UMC Utrecht gebruiken we deze lenzen niet. 

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Omdat u een verband voor het geopereerde oog hebt, mag u na de operatie niet zelf autorijden. Zorg ervoor dat er een begeleider mee is. Uw begeleider kan tijdens de operatie wachten in de wachtkamer. Een uur na de operatie werkt de verdoving uit. Tenzij de oogarts anders heeft voorgeschreven, kunt u bij pijn het beste één of twee tabletten paracetamol (van 500 mg) innemen.

De dag na de operatie

De dag na de operatie kunt u het kapje en het verband verwijderen; het verband moet u direct weggooien. Maak het kapje schoon met warm water en zeep. Tijdens het slapen moet u dit de eerste week dragen ter bescherming van het geopereerde oog.

Oogdruppels tijdens twee weken na de operatie (tenzij anders op het recept of door de oogarts aangegeven)

TABEL

* het is niet erg als er meerdere druppels in het oog vallen

** laat tien minuten tussen de Tobradex en Nevanac (deze als laatste druppelen)

*** Als u suikerziekte hebt, dan moet u de Nevanac 3 maanden lang (1 x daags) druppelen. 

Controleafspraken

Een dag na de operatie wordt u door de behandelend arts gebeld. We zullen u tussen 08:00 - 16:00 uur bellen. U kunt het oogkapje voor de afspraak verwijderen.

U krijgt een afspraak mee voor de eerste controleafspraak op de polikliniek. Deze afspraak staat meestal vier tot tien dagen na de operatie gepland. Uw behandelend arts informeert de huisarts of behandelaar over uw operatie en de nazorg.

Adviezen voor herstel

Direct na de operatie mag u uw gebruikelijke activiteiten zoals televisie kijken, lezen, rondlopen en boodschappen doen hervatten. Wees de eerste week voorzichtig met afdrogen van de huid rondom het oog. U kunt deze voorzichtig droog deppen. Het normale dagelijkse tillen, bukken, persen, hoesten, niezen en douchen is toegestaan. U kunt gewoon iets van de grond oppakken.

De eerste twee weken na de operatie mag u niet:

• In uw geopereerde oog wrijven.
• Een contactsport beoefenen.
• Zwemmen of naar de sauna gaan.
• Make-up aanbrengen op of rondom het geopereerde oog.
• Tuinieren.
• Naar de kapper.
• Een dierenhok schoonmaken.
• Zware lichamelijke inspanning doen.

Na deze twee weken kunt u uw gebruikelijke leven hervatten. 

Autorijden

Is afhankelijk van uw totale gezichtsvermogen, overleg dit met uw oogarts.

Oogdruppels

Patiënten die voor de operatie al druppelden met bijvoorbeeld oogdruk verlagende (antiglaucoom) oogdruppels: u dient hiermee door te gaan, tenzij u uitdrukkelijk anders bent geadviseerd door de oogarts. Wanneer u altijd ’s ochtends druppelt, doet u dit ook de ochtend van de operatie en de volgende ochtend na het verwijderen van het kapje. Wanneer u ‘s avonds druppelt, druppelt u de avond voor de dag van de operatie. De avond van de dag van de operatie druppelt u niet, omdat u dan een beschermende oogkap draagt. De avond na de dag van de operatie hervat u het normale gebruik van uw oogdruk verlagende oogdruppels.

Opticien

Vier weken na de staaroperatie kunt u naar de opticien voor een nieuw briladvies. De operatiewond is nu geheel genezen. Het kan in de tussentijd soms prettig zijn een standaard leesbril te gebruiken.

Algemeen

Ondanks een goede oogmeting kan na de operatie onder- of overcorrectie ontstaan of vervorming van het hoornvlies (astigmatisme). Dit houdt in dat u een bril nodig hebt om optimaal te kunnen zien. Dit risico is groter na een vroegere refractieve laserbehandeling. Er kan al dan niet een tijdelijke toename zijn van lichtgevoeligheid, schittering, een schaduw aan de buitenzijde van het oog en/of lichte wisseling in de gezichtsscherpte. 

• Na de behandeling kan er een tijdelijk gevoel van pijn (zandkorrelgevoel) zijn.
• Het is mogelijk dat het oog enige hersteltijd nodig heeft voordat u goed kunt zien.
• Het is mogelijk dat u na de operatie (weer) zwevende vlekjes (mouches volantes) ziet.
• Het uiteindelijke gezichtsvermogen na de operatie hangt in grote mate af van de gezondheid van het betreffende oog.

Eerder of direct contact opnemen

Bij de volgende klachten moet u eerder of direct contact opnemen:

Pijn aan het oog

Bij pijnklachten kunt u eerst één à twee tabletten paracetamol van 500 mg nemen. Hebt u na één uur nog steeds ernstige pijn, neemt u dan contact met ons op. Ook buiten kantooruren en in het weekend.

Rood oog

Het oog kan na de operatie ook rood zijn, dat is normaal en moet langzaam wegtrekken. Wordt de roodheid van het oog in de dagen na de operatie erger, neemt u dan contact met ons op. Ook buiten kantooruren en in het weekend.

Slechter zien

De eerste dagen na de operatie kan het zicht nog wat waziger zijn. Dit is normaal en het zicht wordt geleidelijk beter in de dagen die volgen. Merkt u dat het zicht juist slechter wordt, dat u plotseling vlekken of lichtflitsen ziet of dat een gedeelte van het gezichtsveld ontbreekt? Neemt u dan contact met ons op. Ook buiten kantooruren en in het weekend.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 11.30 uur en tussen 13:00 en 16:00 uur.