Cystectomie

Cystectomie is een ander woord voor blaasverwijdering. Bij deze operatie worden ook de lymfklieren uit het bekken verwijderd. Deze operatie wordt gedaan bij patiënten met blaaskanker.

Blaasverwijdering (cystectomie)

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Spieringroeiende blaaskanker

Cystectomie of blaasverwijdering is een operatie waarmee blaaskanker wordt behandeld die in de spierlaag van de blaaswand is gegroeid (spieringroeiende blaaskanker). Dus niet bij elke vorm van blaaskanker. Op de pagina over blaaskanker vindt u informatie over de verschillende stadia van deze ziekte.

Andere opties bij spieringroeiende blaaskanker?

Wereldwijd is het verwijderen van de blaas en de lymfklieren uit het bekken de standaardbehandeling voor spieringroeiende blaaskanker. Dit is een uitgebreide operatie met grote gevolgen voor de korte, maar ook voor de langere termijn. Recente ontwikkelingen hebben aangetoond dat soms een blaassparende behandeling ook effectief kan zijn bij spieringroeiende blaaskanker. Uw arts bespreekt met u wat de beste behandelmogelijkheid is en wat uw eigen wensen en verwachtingen zijn.

Volledige cystectomie

 Bij een cystectomie (blaasverwijdering) wordt niet alleen de blaas verwijderd. Bij deze operatie wordt standaard verwijderd:

• de blaas
• bij mannen: de prostaat
• bij vrouwen: de baarmoeder en/of de eierstokken (afhankelijk van de leeftijd/menopauze)
• lymfeklieren in het bekken aan beide zijden

Seksualiteit-sparende operatie

Het is niet altijd nodig is om de prostaat bij de man of de baarmoeder en eierstokken bij de vrouw te verwijderen. Soms kunnen deze organen gespaard blijven. Het is wel nodig om dan vooraf goed te beoordelen of dit mogelijk is.

Bij mannen zal bij de wens voor een prostaat-sparende operatie een extra operatie moeten worden gedaan, waarbij de blaas en plasbuis wordt onderzocht en biopten van de prostaat moeten worden genomen om prostaatkanker uit te sluiten.

Bij vrouwen is vooral de plaats van de kanker in de blaas bepalend en met betrekking tot de eierstokken is de leeftijd van belang vanwege de hormoonfunctie van de eierstokken (menopauze; overgang).

Neo-adjuvante chemotherapie: medicijnbehandeling voorafgaand aan de operatie

Blaaskanker kan in een vergevorderd stadium zijn, door de blaaswand heen groeiend (T3) of zelfs doorgroeiend in andere organen (T4). Ook kan de ziekte uitgezaaid zijn naar de lymfeklieren. In zo’n situatie kan besloten worden dat voorafgaand aan de verwijdering van de blaas voorbehandeling met chemotherapie wordt gegeven.

Welke chemotherapie dan gegeven wordt, hangt sterk af van uw gezondheid. Het kan ook zijn dat de behandeling wordt bijgesteld aan de hand van uw gezondheidstoestand. Over het algemeen worden dan 4 tot 6 kuren chemotherapie gegeven.

Meestal wordt na een paar kuren een CT-scan gemaakt om het effect van de behandeling te beoordelen. Bij een goed effect wordt de blaasverwijdering gepland door de uroloog.

De totale behandelingen met chemotherapie en cystectomie vormen een zeer intensief behandel-traject.

Het opvangen van de urine na blaasverwijdering: 3 methoden

De urine zal na deze operatie op een gecontroleerde manier het lichaam moeten verlaten. Daarvoor zijn 3 omleidingen van de urinewegen  (urinedeviaties) mogelijk:

1) Cystectomie met urinedeviatie volgens Bricker

Tijdens de operatie wordt (nadat de blaas is verwijderd) van een stukje dunne darm van ongeveer 12cm een nieuwe uitgang (urinestoma) gemaakt dat in de buikwand wordt gehecht. Urine die door de nieren wordt uitgescheiden, kan dan worden opgevangen met een stomazakje dat op de buik wordt geplakt.

2) Cystectomie met aanleg van een neo-blaas

Na de blaasverwijdering wordt met het laatste deel van de dunne darm (60cm) een neoblaas gemaakt (reservoir). Deze neoblaas wordt op de plasbuis aangesloten. Na een periode van herstel kan met deze neoblaas op de natuurlijke manier iedere 3-4 uur  normaal geplast worden.

3) Cystectomie met aanleg van een Indiana pouch

Tijdens de operatie wordt nadat de blaas is verwijderd het laatste deel van de dunne darm en het eerste stuk van de dikke darm vrijgemaakt. In dit gedeelte zit een klep om de ontlasting niet te laten terugstromen naar de dunne darm.

Van dit vrijgemaakte deel van de darm wordt een opvangreservoir (pouch) gemaakt. De klep functioneert dan als afsluiting waardoor de urine in het nieuw gemaakte reservoir blijft. De uroloog maakt een verbinding naar de buikwand met een kleine opening (vaak bij de navel). Via deze opening kan met een katheter de urine worden afgetapt. Dit katheteriseerbare stoma is klein en kan makkelijk worden gecamoufleerd door een pleister. Na een periode van herstel, kan iedere 3-4 uur, via de navel de nieuwe pouch worden leeggemaakt. De Indiana pouch wordt ook wel een continent stoma genoemd.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Voor de operatie heeft u een afspraak bij de uroloog, verpleegkundig specialist, stomazorg en polikliniek anesthesiologie. U krijgt uitgebreide uitleg over de operatie, de opname, nazorg en stomazorg. De anesthesioloog beoordeelt of u gezond genoeg bent om de operatie te ondergaan.  

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Na de operatie verblijft u één nacht op de bewaakte afdeling (PACU). De dag na de operatie gaat u naar de verpleegafdeling Oncologische chirurgie (C4 Oost).

De opnameduur op de verpleegafdeling is 4-5 dagen. Daarna verblijft u nog tien dagen op de oncologische revalidatie afdeling van Domstate | AxionContinu. De opnameduur wordt onder andere bepaald door hoe snel u herstelt en door complicaties die kunnen voorkomen bij de blaasverwijderingsoperatie.

Na ontslag

Na ontslag blijft u onder controle bij de polikliniek urologie in het UMC Utrecht. De controles zullen om en om gedaan worden door de urologen en de verpleegkundig specialisten.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Zorgverleners bij cystectomie

Deze zorgverleners werken samen:

• medisch specialisten
• artsen in opleiding tot specialist
• co-assistenten
• verpleegkundig specialisten
• verpleegkundigen
• stomaverpleegkundigen
• doktersassistenten
• fysiotherapeut
• diëtist

Willemse, P.M.

Uroloog

Brinkman, W.M. (Willem)

Uroloog

Rixtel, L.M.J. van (Bert)

Verpleegkundig Specialist

Pierik-van Roest, A.M.

Verpleegkundig Specialist

Suelmann, B.B.M. (Britt)

Internist-oncoloog

Bruijnen, C.P.

internist-oncoloog

Rikkers, C.A.

WSD verpleegkundige

Claessens-Spee, C.J. (Ineke)

Stomaverpleegkundige

Stomazorg in het UMC Utrecht

Er zijn gespecialiseerde stomaverpleegkundigen werkzaam in het UMC Utrecht. Zij helpen u om te leren omgaan met het stoma. Zowel in praktisch opzicht als emotioneel.

> Meer over stomazorg

Polikliniek Oncologische chirurgie

Wachttijden uitklapper, klik om te openen

Meer weten uitklapper, klik om te openen

In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Afspraken’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.

Naar Mijn UMC Utrecht

Wat hoort er bij deze behandeling

• Polikliniek Oncologische chirurgie
• Verpleegafdeling Oncologische chirurgie (C4 Oost)
• Verpleegafdeling Urologie (verpleegafdeling)

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Bereikbaar van maandag t/m vrijdag 08.30 - 12 uur en van 13.30 - 16 uur