Bestraling bij sarcomen

Radiotherapie is een medische behandeling met röntgenstraling, radioactieve straling of een combinatie van deze twee. Een ander woord voor radiotherapie is bestraling. De behandeling is meestal gericht tegen kanker. Het doel van radiotherapie is dan om de kankercellen te doden.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Masker

De voorbereiding op de bestraling hangt af van waar de tumor zich bevond. Bij een tumor in het been of de arm maken we vaak een masker voor de voet of hand. Dit masker houdt het been of de arm tijdens alle bestralingen in dezelfde houding.

CT-scan

Vervolgens maken we een CT-scan om de bestralingsvelden te bepalen. Daarbij plakken we een ijzerdraadje op het litteken, zodat dit goed zichtbaar is op de scan. Als de tumor in het bekken of op de romp zat, maken we alleen een CT-scan.

Met de gegevens uit de CT-scan bepalen we waar de bestraling wel of niet of zo weinig mogelijk moet komen.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Bij de meeste patiënten passen we uitwendige bestraling toe. Bij uitwendige bestraling komt de straling uit een bestralingstoestel. De tumor wordt door de huid heen bestraald. Een behandeling bestaat meestal uit een serie bestralingen. Het aantal bestralingen hangt af van het soort en de plaats van de tumor. Elke week worden drie tot vijf bestralingen gegeven. Voor uitwendige bestraling hoeft u niet opgenomen te worden in het ziekenhuis. 

De bestraling zelf duurt maar enkele minuten. Inclusief verkleden, het vinden van de juiste houding op de tafel en het instellen van het apparaat, bent u tien minuten tot een halfuur bezig met de behandeling. De radiotherapeut spreekt u een keer per week.

Meer informatie

Met radiotherapie worden de cellen van een gezwel zó beschadigd dat ze zich niet verder kunnen delen, of hun stofwisseling ontregeld raakt. De kankercellen sterven dan af. 

Helaas raken gezonde cellen ook beschadigd. Deze gezonde cellen herstellen zich gelukkig beter dan kankercellen. Dat is een belangrijk verschil. Want zo kunnen we de kankercellen doden, terwijl de gezonde cellen zich weer herstellen.

Bestralen van sarcomen

Sarcomen zijn tumoren die ontstaan in vetweefsel, bindweefsel of spierweefsel. Sarcomen kunnen overal in het lichaam voorkomen. Bijvoorbeeld in het been, de arm, of achter in de buikholte.
Sarcomen worden ook wel kanker van de weke delen genoemd.

Behandelplan

De specialist die u behandelt met bestraling is de radiotherapeut. De radiotherapeut bepaalt zorgvuldig welke plaats precies bestraald wordt en wat de dosis van de bestraling moet zijn. Deze dosis wordt meestal verdeeld over verschillende bestralingen. U wordt dus meerdere keren per week behandeld. De radiotherapeut berekent voor u hoeveel bestralingen u nodig hebt. Dat hangt af van de soort kanker die u hebt. Vaak krijgt u bestraling na een operatie (als een tumor, spierweefsel of lymfeweefsel is verwijderd).

Palliatieve radiotherapie

We passen radiotherapie ook toe bij patiënten die niet meer kunnen genezen. Dat heet een palliatieve behandeling. Bestraling kan bijvoorbeeld de tumorgroei remmen, waardoor uw pijnklachten verminderen. Ook kunnen we bloedingen die veroorzaakt worden door de tumor stoppen. Of ervoor zorgen dat omliggende organen minder last hebben van de tumor. Palliatieve radiotherapie is vaak kortdurend. Het is zinvol, omdat de kwaliteit van het leven van de patiënt verbetert.

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

4 tot 6 weken na de laatste bestraling komt u op controle bij uw radiotherapeut. De controles gaan enkele jaren door. De ene keer is de controle bij uw verwijzend arts, de andere keer bij de radiotherapeut. Zij houden elkaar op de hoogte. Soms zijn er ook gecombineerde controles: dan is de radiotherapeut aanwezig op het spreekuur van uw behandelend arts.

Bijwerkingen

Bestraling kan leiden tot bijwerkingen. Welke bijwerkingen ontstaan en hoeveel last u krijgt, staat vooraf niet vast. Dat is afhankelijk van de plaats van de bestraling en de hoeveelheid straling.

Lichamelijke klachten

• Bestraling leidt tot vermoeidheid.
• Verminderde eetlust en moeite met eten. Voor meer informatie over voeding bij kanker verwijzen wij u naar de website www.voedingenkankerinfo.nl.
• Minder zin in seks.
• Haaruitval op plaats van bestraling: meestal is deze uitval tijdelijk, maar soms ook blijvend, afhankelijk van de hoeveelheid straling.
• Een rode en schilferige huid, soms kunnen ook blaren op de huid ontstaan.
• U kunt last krijgen van uw spieren omdat er littekenweefsel ontstaat op de plek van bestraling. Regelmatig blijven bewegen kan de klachten verminderen.
• U kunt last krijgen van een lymfe-oedeem. Dat is een ophoping van lymfevloeistof.
• Soms moeten we een deel van een bot bestralen. Het bot kan daardoor brosser worden.
• Bij bestraling in het bekken krijgt u last van uw darmen (diarree, buikpijn).
• Bij bestraling van een groter deel van de longen, kunt u last krijgen van kortademigheid en hoesten. Dit is meestal blijvend.

Vruchtbaarheid en overgang

Als uw bekkengebied of bovenbeen bestraald wordt kan er straling terecht komen op de eierstokken of de zaadballen. Daarin zitten snel delende cellen, die gevoelig zijn voor bestraling. Al bij weinig bestraling op deze organen, kan hun werking verminderen. Een vrouw kan hierdoor vervroegd in de overgang komen en onvruchtbaar worden. Op de pagina vruchtbaarheid en kanker leest u meer over maatregelen om de vruchtbaarheid zo goed mogelijk te behouden.

Bij de man kan ook onvruchtbaarheid optreden. Als u nog een kinderwens heeft, dan kunt u voor de behandeling uw sperma laten invriezen.

Psychische gevolgen

Naast de lichamelijke bijwerkingen kunt u ook psychische gevolgen ondervinden. Die zijn niet het gevolg van de bestraling. Ze hebben meer te maken met de spanning van de ziekte en de behandeling, de onzekerheid over de toekomst en de vermoeidheid. Dat is alles bij elkaar ook erg veel om te verwerken.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

Ziektebeeld

• Kanker van de weke delen

Overige informatiebronnen

• Op de site Kanker.nl kunt u meer informatie vinden over bestraling.

Behandeling

• Bestraling

Polikliniek Radiotherapie

Wachttijden uitklapper, klik om te openen

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Voor uitgebreide informatie over deze behandeling kunt u de patiëntfolder doornemen.

Lees meer in de patiëntfolder

In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Afspraken’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.

Naar Mijn UMC Utrecht

Wat hoort er bij deze behandeling

• Polikliniek Radiotherapie

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar op werkdagen van 8.00 - 17.30 uur.