Urineweginfecties komen veel voor, met name bij ouderen. De Escherichia coli-bacterie is de belangrijkste verwekker van urineweginfecties en daarnaast verantwoordelijk voor tot een derde van alle gevallen van sepsis wereldwijd. Preventie van zulke invasieve E. coli-infecties door middel van vaccinatie zou tot aanzienlijke gezondheidswinst kunnen leiden. Echter, er is op dit moment geen vaccin beschikbaar om sepsis te voorkomen. Daarom onderzoeken wetenschappers in een grote studie of een nieuw vaccin sepsis kan voorkomen.

Het UMC Utrecht zoekt voor deze studie personen ouder dan 60 jaar die in de afgelopen twee jaar een urineweginfectie hebben gehad en daarmee een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van sepsis. Sepsis is een levensbedreigende vorm van orgaanfalen dat wordt veroorzaakt door een ontregelde reactie van het lichaam op een infectie. Het is een veelvoorkomende oorzaak of complicatie van een opname op een intensive care en zorgt voor hoge sterfte en ziektelast. Ook wordt sepsis zowel buiten als binnen het ziekenhuis vaak laat onderkend. Het gevolg hiervan zijn een grote impact op patiënten én de zorg.

Urineweginfectie

De E. coli-bacterie is voor de meeste mensen een onschuldige darmbacterie, maar voor met name ouderen kan de bacterie gevaarlijk zijn. Omdat het afweersysteem met het toenemen van de leeftijd minder goed functioneert, hebben ouderen een verhoogd risico op infecties en het ontwikkelen van sepsis. Ouderen zijn extra kwetsbaar voor urineweginfecties (bijv. blaasontsteking) omdat met het toenemen van de leeftijd de blaas zwakker wordt. Hierdoor blijft er na het plassen steeds meer urine achter in de blaas. Hoe langer en hoe meer urine er in de blaas achter blijft, des te groter wordt het risico op een urineweginfectie door E. coli.

De E. coli-bacterie vormt een belangrijke en toenemende oorzaak van sepsis wereldwijd en is de veroorzaker van 17-37 procent van alle gevallen van sepsis. De wereldwijde toename van antibioticaresistentie tegen E. coli is daarnaast een grote uitdaging voor een goede behandeling van E. coli infecties. De effectiviteit van een behandeling van urineweginfecties met antibiotica wordt hierdoor steeds minder. Het is daarom belangrijk om nieuwe mogelijkheden te ontwikkelen om ernstige infecties met E. coli te voorkómen.

Er bestaat nog geen vaccin dat sepsis als gevolg van een urineweginfectie met E. coli kan voorkómen. Onderzoekers hebben daarom de afgelopen jaren een kandidaat-vaccin tegen sepsis ontwikkeld. Ze willen nu onderzoeken of dit nieuwe vaccin daadwerkelijk bescherming biedt tegen sepsis.

18 Duizend deelnemers

De E.mbrace-studie zal de effectiviteit en veiligheid beoordelen van een kandidaat-vaccin voor de preventie van sepsis bij 18.000 volwassenen van 60 jaar of ouder die in de afgelopen twee jaar een urineweginfectie hebben gehad. Ook het UMC Utrecht neemt deel aan deze internationale studie en zoekt hiervoor 800 deelnemers in de regio Utrecht. De studie is placebo-gecontroleerd, wat wil zeggen dat de helft van de deelnemers het kandidaat-vaccin krijgt en de andere helft een placebo (nepvaccin). Tijdens de periode na toediening van het vaccin wordt het aantal gevallen van sepsis door E. coli met het kandidaat-vaccin vergeleken met het placebo.

Mensen die interesse hebben om deel te nemen aan deze studie moeten aan de volgende voorwaarden voldoen:

• 60 jaar of ouder zijn ten tijde van deelname aan het onderzoek;
• In de afgelopen 2 jaar voor een urineweginfectie zijn behandeld;
• Woonachtig zijn in de provincie Utrecht.

Daarnaast moeten de deelnemers bereid zijn hun gezondheidssituatie bij te (laten) houden in een speciale app via de mobiele telefoon.

Meer informatie over deze studie is te vinden op www.vaccinatiestudie.nl/onderzoeken/embrace