Nederland staakt de studie naar het effect van Chloroquine en Hydrochloroquine (HCQ) op patiënten met een COVID-19 besmetting. Deze oude antimalariamiddelen zouden een remmend effect kunnen hebben op de klachten van patiënten met COVID-19. De eerste resultaten laten zowel in Europese studies als in de Nederlandse studie echter geen effect zien. En daarnaast zijn er steeds minder ziekenhuisopnamen van patiënten met COVID. Daarom hebben de deelnemende Nederlandse centra gisteravond besloten om de studie voortijdig te staken. De studie werd gefinancierd door ZonMW. 

Chloroquine heeft een remmend effect op de vermeerdering van het SARS-CoV-1 virus. Daarom werd dit antimalariamiddel in China ingezet als behandeling voor COVID-19. De eerste berichten waren positief en in China werd het middel Chloroquine in de behandelrichtlijn opgenomen. Ook de Nederlandse behandelrichtlijn adviseerde om (hydroxy)chloroquine ((H)CQ) voor te schrijven bij opgenomen patiënten met COVID-19. Met deze geneesmiddelen was al ruime ervaring bij de behandeling van malaria, reuma en de auto-immuunziekte SLE (systemische lupus erythematodes). Met name vroege toediening leek effect te kunnen hebben.

Nederlandse studie (ARCHAIC)

Aangezien er geen bewezen effectieve therapie voor COVID-19 was besloot Andy Hoepelman,  hoogleraar Interne geneeskunde en Infectieziekten aan het UMC Utrecht, in maart 2020 subsidie aan te vragen voor een gerandomiseerde studie naar een behandelstrategie met chloroquine (CQ), hydroxychloroquine (HCQ). De studie werd mede namens de Nederlandse vereniging voor internist-infectiologen (NVII) opgezet. In de studie werden de antimalariamiddelen ingezet bij patiënten met milde ziekteverschijnselen die waren opgenomen in Nederlandse ziekenhuizen.  Het doel van dit onderzoek was om vast te stellen of behandeling met CQ of HCQ het ziektebeloop zo zou kunnen beïnvloeden dat minder patiënten achteruitgaan en zou leiden tot minder opnames op Medium – of Intensive Care afdelingen.

Publicatie Lancet en resultaten Engelse studie

Een publicatie in het gerenommeerde medisch tijdschrift ‘the Lancet’ over mogelijke toxiciteit van de middelen, leidde eind mei tot het besluit van de WHO om een internationale studie naar het effect van hydroxychloroquine stop te zetten. De Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC) vroeg daarop het UMC Utrecht om ook de Nederlandse studie tijdelijk te staken. Toen er twijfels ontstond bij de gebruikte data van de Lancet publicatie, en uit een Engelse studie duidelijk werd dat er geen sprake was van toxiciteit, mochten de internationale studies weer heropend worden. 

De onderzoekers van de Engelse studie (the recovery trial) besloten echter om ook de data naar effectiviteit van HCQ meteen te analyseren. Er bleek geen verschil te zijn in de 28-daagse sterfte tussen patiënten die standaardbehandeling hadden gekregen en patiënten die werden behandeld met HCQ.  Hoewel, de opzet van de Engelse studie (ziekere patiënten) anders is dan die van de Nederlandse studie (vroege behandeling), besloten de deelnemende centra toch gezamenlijk om de studie te staken. Ook omdat de mogelijke werking van HCQ pas echt kan worden vastgesteld na onderzoek met grote groepen patiënten en momenteel worden in de Nederlandse ziekenhuizen nauwelijks patiënten opgenomen met COVID-19.

De artsen van de deelnemende Nederlandse centra zijn aan de ene kant blij dat de maatregelen van het kabinet en het RIVM zo succesvol zijn dat er nog maar weinig patiënten met COVID-19 worden opgenomen in het ziekenhuis. Maar als onderzoekers zeggen ze teleurgesteld te zijn dat ze het onderzoek niet hebben kunnen afronden.