Zodra er vroeger of later stappen worden gezet om langzaam uit de lockdown te komen, is het belangrijk om te kunnen voorspellen wat de effecten van die stappen zijn. UMC Utrecht-hoogleraar epidemiologie Mirjam Kretzschmar ontwikkelde met haar groep een rekenmodel dat daarbij kan helpen.

Als er straks bijvoorbeeld wordt besloten om de scholen weer open te laten gaan, wil je weten wat dat betekent voor het aantal extra besmettingen. “In ons model voeren we vervolgens allerlei cijfers in. Bijvoorbeeld de besmettelijkheid van kinderen. Maar ook hoeveel sociaal contact zij hebben met andere leeftijdsgroepen. Op basis van die cijfers berekent het model tot hoeveel extra besmettingen deze maatregel naar verwachting gaat leiden. Uiteraard valt of staat zo’n voorspelling met de nauwkeurigheid van de ingevoerde aantallen.”

De groep van Mirjam is gespecialiseerd in wiskundige modellen en infectieziekten. “Gewoonlijk werken we aan modellen over de hiv-infectie of over antibioticaresistentie. Nu hebben we al onze capaciteit aangewend om tot oplossingen in de coronacrisis te komen.”

Contactopsporing
Met haar modellen is bijvoorbeeld het effect te zien van handen wassen, het gebruik van mondmaskers en social distancing op de verspreiding van het virus. Maar ook over het effect van contactopsporing. Dat laatste is heel actueel vanwege de ontwikkeling van apps die mogelijk ingezet worden om mensen een seintje te geven als ze in de buurt van coronapatiënt zijn geweest.

“Je kunt je bijvoorbeeld afvragen hoe goed contactopsporing werkt als er veel mensen zijn, die wel besmet zijn, maar die dit niet weten en die ook geen of nauwelijks ziekteverschijnselen hebben. Ons model laat zien dat als dit percentage hoger is dan dertig procent, zo’n opsporingsapp niet zoveel invloed heeft op het beperken van het aantal besmettingen. Als daarentegen tegelijkertijd social distancing echt wordt nageleefd, kan zo’n opsporingsapp wel een klein extra effect hebben. In die zin kan het dus een extra hulpmiddel zijn om de epidemie te beheersen bij het terugdraaien van de huidige lockdown-maatregelen.”

Verschillende scenario’s
In de exitstrategie zijn verschillende scenario’s denkbaar. De scholen openen wordt vaak genoemd. Maar je zou ook ervoor kunnen kiezen om bepaalde leeftijdsgroepen weer naar hun werk te laten gaan. Of de horeca weer toegankelijk maken voor een bepaalde leeftijdsgroep. “Het effect van al dit soort scenario’s zijn met ons model te berekenen. Niet heel precies, want je weet bijvoorbeeld niet de precieze cijfers hoe vaak iemand van dertig jaar contact heeft met iemand van tachtig jaar. Maar je kunt het effect wel goed genoeg benaderen, om een rol te laten spelen in de beslissing om dat wel of niet te doen.”