Met MRI-beelden zijn mini-infarcten in de hersenen voor het eerst zichtbaar te maken. Deze beelden kunnen daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan het vinden van een oorzaak van dementie. Een internationale groep neurologen onder leiding van het UMC Utrecht publiceert hierover vandaag in Lancet Neurology.

Met MRI leek het tot een paar jaar geleden niet mogelijk om de kleinste vaten in de hersenen goed in beeld te brengen. Juist problemen in die kleine vaten en de gevolgschade in de hersenen blijken belangrijk voor dementie. Zo konden tot nu toe ook kleine herseninfarcten alleen aan het licht worden gebracht bij hersenautopsie na overlijden. Dit bemoeilijkt het doen van onderzoek naar factoren die mogelijk een oorzaak zijn van dementie.

Autopsie

Het is tijdrovend onderzoek en bovendien geeft niet iedereen zomaar toestemming voor autopsie. Neuroloog professor Geert Jan Biessels van het UMC Utrecht Hersencentrum: “We hebben veel meer gegevens nodig om gericht onderzoek te kunnen doen. Het is een grote stap dat we deze mini-herseninfarcten nu ook met MRI kunnen zien. De MRI-beelden stellen ons in staat om specifiek te kijken naar de rol die deze kleine infarcten spelen op het ontstaan van dementie. Patiënten kunnen honderden tot duizenden van die infarctjes in hun hersenen hebben. Niet verassend dat dat gevolgen heeft. We onderzoeken ook hoe ontregeling van kleine bloedvaatjes tot hersenschade leidt en wat de gevolgen zijn. Inzicht in oorzaak en gevolg van hersenschade zijn essentieel voor een optimale diagnose en behandeling in de toekomst. We hopen met dit onderzoek bij te dragen aan de ontwikkeling van een behandeling waarbij cognitieve klachten kunnen worden voorkomen.”

Slimme software

Het UMC Utrecht kreeg in 2008 als een van de eerste ziekenhuizen ter wereld een 7 Tesla MRI. De verwachting was dat met de haarscherpe beelden van deze scanner mini-infarcten zichtbaar te maken zouden zijn. In 2010 werd daarom een onderzoeksproject opgestart en in 2012 lukte het – voor het eerst – om een mini-infarct op de 7 Tesla MRI-scan aan te tonen. Geert Jan: “Vervolgonderzoek liet zien dat deze mini-infarcten ook op de ‘gewone’ 3 Tesla MRI zichtbaar zijn, alleen werden ze nooit als zodanig herkend. We hebben hierdoor nu al de meting die we op deze speciale 7 Tesla onderzoekscanner hebben ontwikkeld, kunnen vertalen naar scanners die veel breder beschikbaar zijn. Daardoor kunnen we onze meting ook toepassen op scans die reeds door collega’s in binnen- en buitenland verzameld waren.”

Lancet Neurology

Geert Jan vervolgt: “Het is geweldig dat we in 5 jaar tijd een nieuwe experimentele techniek hebben kunnen ontwikkelen, deze naar een klinisch platform hebben kunnen vertalen en nu met onze publicatie in Lancet Neurology internationale standaarden voor het detecteren van de mini-infarcten vasthebben kunnen leggen. We zijn nu zo ver dat we in het UMC Utrecht samen met de Technische Universiteit Eindhoven een softwareprogramma hebben ontwikkeld waarmee deze kleine infarcten automatisch kunnen worden gedetecteerd. Op deze manier kunnen we samen met onderzoekers over de hele wereld veel sneller gegevens verzamelen die bijdragen aan dit onderzoek.”

Dementie

Vaatschade in de hersenen veroorzaakt dementie. Zo`n 30.000 tot 50.000 mensen per jaar krijgen geheugenproblemen waarbij vaatschade een rol speelt, dit is de bredere definitie waar ook vasculaire dementie onder valt. Van alle patiënten met dementie heeft 75 procent ook vaatschade. De ziekte Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie, maar vaatschade maakt dat je eerder klachten krijgt.

Verder lezen?

Lees meer over beroerte op umcutrecht.nl