De meningokokkenbacterie kan hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging veroorzaken. Een nieuw vaccin biedt bescherming, óók tegen een nieuw type meningokokken, MenW, dat sinds 2015 steeds meer Nederlanders ziek maakt. De beste leeftijd om te vaccineren blijkt 12 jaar te zijn.

De meningokokkenbacterie komt vaak voor bij gezonde mensen in de neus en keel zonder dat ze er last van hebben. Sommige meningokokkentypen hebben echter de neiging om de bloedbaan binnen te dringen en hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging te veroorzaken. In Nederland veroorzaakte type MenC veel ziektegevallen rond 2000. Vanaf 2015 maakt een ander type meningokokken, MenW, steeds meer Nederlanders ziek.  

Bescherming

Sinds kort is er een vaccin beschikbaar dat óók bescherming biedt tegen deze nieuwe variant. Dit vaccin bevat naast de gangbare variant meningokokken groep C (MenC) óók MenW (en nog twee andere varianten). Kinderen krijgen nu met 14 maanden een vaccin tegen alleen MenC aangeboden, een type dat tegenwoordig weinig meer voorkomt. Maar om de bescherming tegen MenC ook in de toekomst goed te houden, zou een herhalingsvaccinatie tegen MenC bij tieners nodig zijn. Uit promotieonderzoek van Mariëtte van Ravenhorst blijkt dat de beste leeftijd om te vaccineren tegen MenW en de vaccinatie tegen MenC te herhalen, de leeftijd van 12 jaar is.

Vaccin tegen meningokokken

Vanwege de stijging van het aantal infecties werd in 2002 de vaccinatie tegen MenC ingevoerd voor kinderen van 14 maanden oud. In hetzelfde jaar werd ook een eenmalige vaccinatie aangeboden aan kinderen van 1 tot en met 18 jaar. Dit zorgde voor een forse daling van het aantal ziektegevallen. Momenteel komt MenC-ziekte weinig voor, maar de antistoffen tegen MenC blijken weer laag te zijn tegen de tijd dat kinderen de puberteit bereiken. Een herhalingsvaccinatie is daarom gewenst.

Sterke toename nieuwe variant

Sinds 2015 is er in Nederland een sterke toename van het aantal ziektegevallen door variant MenW, met name bij adolescenten. In haar onderzoek heeft Mariëtte van Ravenhorst uitgezocht op welke leeftijd een gecombineerd vaccin rond de puberteit het meest geschikt is om de beste bescherming te krijgen. Ze zag dat adolescenten tussen 12-15 jaar immunologisch het beste reageerden op een gecombineerd vaccin. Ze adviseert daarom in haar proefschrift dat de leeftijd van 12 jaar het meest geschikt is om het gecombineerde vaccin in te voeren. Naast individuele bescherming kan dit nieuwe vaccin dan op termijn óók groepsbescherming bieden.

Aanpassing Rijksvaccinatieprogramma

Op 25 september besloot minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om het Rijksvaccinatieprogramma aan te passen naar aanleiding van een adviesrapport, mede op basis van de resultaten van dit onderzoek. In 2018 zal de vaccinatie tegen alléén MenC op de leeftijd van 14 maanden worden vervangen door een gecombineerd vaccin dat de meningokokken varianten A, C, W en Y bevat. Daarnaast zullen vanaf 2018 alle brugklassers rond de leeftijd van 12 jaar worden opgeroepen om zich ook met dit gecombineerde vaccin te laten inenten.

Promotie

Mariëtte van Ravenhorst promoveert op 12 oktober 2017 aan de Universiteit Utrecht op het proefschrift “Optimizing meningococcal vaccination strategies in adolescents Carriage, timing of vaccination and antibody dynamics”. Zij heeft haar onderzoek uitgevoerd bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het Spaarne Gasthuis en het WKZ. 

Verder lezen?

Lees meer over infectieziekten op umcutrecht.nl