Volgens een rekenmodel is de mens-op-mens overdracht verantwoordelijk voor meer dan 60 procent van alle besmettingen met ESBL. De bijdrage van voedsel van dierlijke oorsprong werd geschat op ongeveer 19 procent, contact met huisdieren op 8 procent, hobby/recreatief contact met vee op 4 procent en zwemmen in oppervlaktewater en contact met wilde vogels op 3 procent. Dit betekent dat overdracht van ESBL’s voornamelijk gebeurt tussen mensen onderling en dat mensen ESBL’s in mindere mate krijgen via de dieren, dierlijk voedsel en het milieu. Deze resultaten geven aan dat ESBL problematiek een One Health karakter heeft. De resultaten laten zien dat door de continue blootstelling vanuit de verschillende bronnen (mens, dier, voedsel en milieu) het vóórkomen van ESBL’s in de bevolking in stand wordt gehouden. Dit zijn de belangrijkste conclusies van wetenschappelijk onderzoek dat recent gepubliceerd is in het tijdschrift Lancet Planetary Health.

ESBL-producerende bacteriën

ESBL staat voor Extended Spectrum Beta Lactamase. ESBL is een enzym, geproduceerd door bepaalde bacteriën, dat ervoor zorgt dat de bacteriën ongevoelig (=resistent) worden voor de werking van bepaalde soorten antibiotica (met name penicillines en cefalosporines). De bacteriën die ESBL’s kunnen produceren zijn vaak gewone darmbacteriën (bijvoorbeeld Escherichia coli). Ongeveer 5 procent van de Nederlandse bevolking draagt ESBL-producerende bacteriën bij zich. Deze bacteriën zijn onschadelijk zolang ze zich in de darm bevinden van gezonde personen. Ze kunnen soms infecties veroorzaken, zoals een lastig te behandelen blaasontsteking. Infecties met deze bacteriën vormen vooral voor kwetsbare mensen en patiënten in het ziekenhuis een probleem. Meer over de bronnen van ESBL’s staat in deze brochure. 

Onderzoek

Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van gegevens uit eerdere studies over het voorkomen van ESBL’s en over de verschillende soorten ESBL’s in verschillende bronnen. Deze bronnen waren patiënten, gezonde mensen in de algemene bevolking, mensen met beroepsmatig contact met dieren, reizigers, huisdieren, vee, wilde vogels, voedsel en oppervlaktewater. Met een computerrekenmodel is de mate van bijdrage van deze bronnen aan de besmettingen bij de mens geschat. Het onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door het 1Health4Food publiek-privaat onderzoeksprogramma en het Europese subsidie programma voor onderzoek en innovatie in Europa Horizon-2020 via het One Health European Joint Programme.

Publicatie

Mughini-Gras L, Dorado-Garcia A, Duijkeren E van, Bunt G van den, Dierickx CM, Bonten MJM, et al. Attributable sources of community-acquired carriage of Escherichia coli containing β-lactam antibiotic resistance genes: a population-based modelling study. Lancet Planetary Health 2019;3:357-369