Meneer van Alebeek (82) heeft een door verkalking slecht functionerende aortaklep. Het UMC Utrecht startte in 2007 als een van de eerste Nederlandse ziekenhuizen met een ingreep via de lies, oftewel percutane hartklepvervanging. Bij deze methode is geen intensive-careopname of lange revalidatie nodig. De patiënt krijgt een roesje ter ontspanning en plaatselijke verdoving, wat de hersteltijd ten goede komt.

Omdat de borstkas gesloten blijft, wordt een röntgenapparaat gebruikt. Cardioloog Pieter Stella en zijn collega kunnen deze bewegen en zoomen, zodat het gewenste beeld op het scherm verschijnt. Er worden vier aderen aangeprikt, waarvan twee slagaders. De linker slagader wordt gebruikt om de nieuwe klep naar het hart te vervoeren. In een andere ader aan de linkerkant wordt een tijdelijke pacemaker ingebracht. Rechts komt de intra cardiale echo (ICE) om een hartfilmpje te maken en in de rechter slagader een apparaatje voor contrastvloeistof om zichtbaar te maken op het scherm wat er in de aderen gebeurt.

Er wordt een echo van het hart gemaakt. Het hele team, bestaande uit twee cardiologen en drie verpleegkundigen, werkt nauw samen. Er wordt een beeld in het hartfilmpje vastgezet, waarop de aortaklep goed te zien is. Deze wordt opgemeten om te bepalen welke maat klep de patiënt nodig heeft.

Met het duwen van de nieuwe klep door de aderen, zou een stukje plaque (vetachtige stof die zich in de ader heeft opgehoopt), los kunnen schieten en in de hersenen terecht kunnen komen. Om dit te voorkomen, wordt nu eerst door de liezen via een dun katheter een soort netje (deflect) geplaatst dat even-tuele losgeschoten stukjes opvangt.

De cardiologen voeren het netje via de rechter slagader op naar het hart. De ogen zijn op het scherm gericht, waar te zien is hoe het langzaam naar de juiste plek beweegt. Daar aangekomen wordt het voorzichtig uit de katheter gedrukt en met draaibewegingen vanuit de lies in de juiste positie gemanoeuvreerd.

De nieuwe aortaklep is te groot om door de lies te gaan. Daarom wordt die met een speciaal apparaatje gekrompen. Nadat de verpleegkundige de klep in de krimper heeft geplaatst, vraagt ze Pieter Stella voor een dubbelcheck: zit de klep op de juiste wijze in het apparaat? Stella controleert en bevestigt. Het krimpen kan beginnen; door middel van druk, stapje voor stapje.

Het zogenoemde delivery system, waarmee de klep straks in de katheter wordt geschoven, wordt in de deels gekrompen klep geplaatst, die daarna verder wordt verkleind. De geprepareerde klep wordt op nat gaas bewaard. Vlak voor het inbrengen gaat deze in de stent, waar de klep slechts een halfuur kan worden bewaard. De cardiologen plaatsen ondertussen een voerdraad in de katheter in de linker slagader. Deze doet dienst als rails die straks het delivery system naar het hart geleidt.

De klep wordt in de stent geplaatst en het delivery system wordt goed doorgespoeld om lucht te verwijderen. Het delivery system bestaat uit een ballonnetje aan de top en een draaiwiel aan het einde waarmee de hartklep in de juiste positie gebracht wordt.

De aortaklep wordt ingebracht. De cardiologen volgen de voortgang op het scherm. Als het hart is bereikt, wordt de pacemaker gebruikt om het hart heel snel te laten kloppen waardoor het een paar seconden vrijwel stopt met pompen, zodat de ballon en klep kunnen worden geplaatst. Door het ballontje op te blazen, wordt de oude hartklep weggedrukt. Dan wordt de aortaklep verder omhoog gebracht, tot halverwege de aorta. Stella start opnieuw de pacemaker en gebruikt het ballonnetje om de nieuwe klep voorzichtig open te vouwen.

Op het scherm is goed te zien dat de nieuwe klep direct werkt: hij opent en sluit op het ritme van het hart. Er stroomt geen bloed terug, zoals met de oude klep het geval was. Het plaatsen is geslaagd, maar de operatie is nog niet voorbij. Omdat in de slagaders behoorlijke openingen zijn gemaakt, zijn bij het plaatsen van de katheters hechtingen gezet die met het verwijderen worden aangetrokken. Na een kleine twee uur wordt de ingreep afgerond.