Terug

Zalven bij eczeem

Behandeling

Zalven bij eczeem
Bij het UMC Utrecht
Meer weten
Contact

Mensen met constitutioneel eczeem hebben vaak een droge huid. Een behandeling met zalf is de eerste stap om het eczeem zo rustig mogelijk te houden. Hiervoor gebruiken we basiszalven en medicinale zalven. In ons expertisecentrum is hier voor specifieke deskundigheid aanwezig.

Basiszalven

Basiszalven vormen de basis van de behandeling. Deze zalven zorgen er namelijk voor dat de huid vet blijft en niet uitdroogt. Een droge huid geeft meer jeuk en is gevoeliger voor prikkels van buitenaf. Basiszalven worden ook wel neutrale zalf of bijsmeerzalf genoemd. De basiszalven worden in zowel de actieve als de rustige fase gebruikt. In de actieve fase gebruikt u het naast een medicinale zalf. In de rustige fase is de basiszalf nodig om de huid soepel en de beschermlaag optimaal te houden.

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Soorten basiszalf

Basiszalven zijn er in veel soorten. Deze zalven zijn op doktersrecept verkrijgbaar. De zalven zijn ongeparfumeerd en bevatten geen medicijnen. De zalven verschillen in samenstelling; de verhouding tussen water en vet. Een aantal van deze basiszalven worden vergoed door de zorgverzekeraar.

Medicinale zalven

Wanneer gesproken wordt over zalven met een medicijn, gaat het meestal over zalven met hormonen (corticosteroïden). Daarnaast wordt eczeem soms behandeld met Tacrolimuszalf (protopiczalf) of Pimecrolimuscreme (elidelcreme). Bij constitutioneel eczeem is het belangrijk dat u volgens een strak schema zalf smeert en afbouwt. Onze verpleegkundig specialisten of gespecialiseerde verpleegkundigen begeleiden u hierin.

Corticosteroïden en hormoonzalven

Werking

Corticosteroïden of hormoonzalven onderdrukken de ontstekingsprocessen in de huid en daardoor de verschijnselen van het eczeem, zoals roodheid en schilfering. Inmiddels is gebleken dat bij deskundig gebruik, deze zalven een goed resultaat geven met geen of weinig bijwerkingen. Het goede resultaat wil niet zeggen dat het eczeem geneest, maar dat de klachten verminderen.

Verschillende sterkten

Er zijn verschillende sterkten hormoonzalven. Ze worden ingedeeld in vier klassen. Hoe hoger de klasse, hoe sterker de werkzame bestanddelen. Soms kiest de arts/ verpleegkundig specialist ervoor om met een lage klasse te starten en om bij onvoldoende resultaat een sterker werkende hormoonzalf voor te schrijven. Soms start een arts/verpleegkundig specialist gelijk met een sterke hormoonzalf, zodat de ontsteking in de huid snel en krachtig wordt onderdrukt.

Bijwerkingen

Wanneer u hormoonzalven goed gebruikt, kunt u bijwerkingen voorkomen of beperken.
Bijwerkingen van hormoonzalf kunnen zijn:

Het dunner worden van de huid (atrofie)
Rode vaatverwijdingen (couperose)
Haartjes kunnen harder gaan groeien
De huid kan witter worden (in sommige gevallen juist donkerder)
Huidstriemen (striae)

Zalfadviezen

In de beginfase van het eczeem, als er een rode jeukende huid ontstaat, smeert u meestal één of twee keer per dag. Vaker dan twee keer per dag smeren is niet effectief.
Voor plaatsen waar de huid anders is samengesteld, is een minder sterke hormoonzalf vaak beter. Deze plaatsen zijn het gezicht, rondom de ogen, oogleden en in huidplooien.
Smeer de hormoonzalf alleen op de plekken waar het eczeem zit. Zijn er over een groot gedeelte van het lichaamsdeel veel kleine plekjes eczeem, smeer dan het hele lichaamsdeel in. Om te weten hoeveel medicinale zalf u nodig hebt per lichaamsdeel, is een schema gemaakt dat de vingertop als maateenheid hanteert: 1 FTU (= fingertip unit) = ongeveer gelijk aan 0,5 gram zalf.

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Schema met hoeveelheden medicinale zalf die u nodig hebt

Afbouwen van hormoonzalven

Na de start van een intensieve behandeling kunt u vaak binnen twee weken een duidelijke verbetering zien. Het is dan belangrijk niet direct te stoppen met zalven, maar langzaam af te bouwen. Voordat u de zalf gaat afbouwen, moet het eczeem duidelijk verbeterd zijn.

Bespreek het afbouwen van de zalf met de arts of verpleegkundige. Bouw niet af als er geen verbetering is of als u merkt dat het eczeem weer terug komt, terwijl u nog bezig bent met afbouwen.

U begint uw behandeling met twee keer per dag hormoonzalf smeren.

Bij duidelijke verbetering (het actieve eczeem is niet meer zichtbaar en de jeuk is verminderd) gaat u naar één keer per dag hormoonzalf smeren.
Blijft dit goed gaan, gaat u dan naar twee dagen stoppen met hormoonzalf , vijf dagen wel hormoonzalf smeren.
Bij blijvende verbetering gaat u naar drie dagen stoppen met hormoonzalf , vier dagen wel hormoonzalf smeren enzovoort.
Op de dagen waarop u geen hormoonzalf smeert, de huid wel verzorgen met een basiszalf (neutrale zalf).

Hieronder staat een aantal mogelijkheden uitgewerkt.

Bouw af tot u uitkomt op 0 dagen of enkele dagen hormoonzalf smeren in de week, bijvoorbeeld alleen in het weekend. Dit kunt u zo maanden volhouden. Vaak lukt het niet om naar 0 af te bouwen. U kunt dan dus 1 tot 2 dagen hormoonzalf per week blijven smeren.
Naast het steeds minder vaak gaan smeren, kunt u ook afbouwen door naar een minder sterke hormoonzalf over te stappen. Dus van een klasse 3 naar een klasse 2 zalf . Overleg dit met uw behandelaar.
Bij opvlammen van het eczeem gaat u weer terug in het schema. Is de huid weer rustig dan kunt u opnieuw beginnen met afbouwen.

Afbouw- en onderhoudschema's bij hormoonzalven

De afbouwschema’s hiernaast zijn een handleiding, u hoeft ze niet letterlijk te volgen. Inspectie van de huid is altijd het belangrijkst, bouw pas af als de huid rustig is.

Afbouwschema 1

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Afbouwschema 2

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via: