“We wisten nog weinig van COVID-19 en men moest tijdens de eerste golf in de kliniek roeien met de riemen die men had”, vertelt Marijke Linschoten, promovenda. “De vroege studies uit China gaven hartschade bij patiënten aan.” In deze eerste golf nam Folkert Asselbergs, hoogleraar en cardioloog in het UMC Utrecht, het initiatief om met de partners van de Dutch CardioVascular Alliance een registratie op te zetten: de CAPACITY-COVID registratie. De Hartstichting steunde het onderzoek met een donatie. Folkert: “Door systematisch van grote groepen COVID-19 patiënten data te verzamelen konden we nieuwe kennis vergaren over welke patiënten er meer risico lopen. Bijvoorbeeld: wat vertellen we onze patiënten met een cardiale voorgeschiedenis: lopen zij wel of niet meer risico? En welke complicaties kunnen er optreden?”

De conclusie van hun onderzoek op basis van de gegevens van ruim 10.000 corona patiënten verzameld in 16 verschillende landen: van de coronapatiënten met een hartziekte die in het ziekenhuis opgenomen worden, hebben patiënten met ernstig hartfalen de grootste kans om te overlijden. Coronapatiënten met andere hartaandoeningen waaronder een eerder hartinfarct lijken minder risico te lopen. De onderzoekers vergeleken de gegevens van coronapatiënten met en zonder hartaandoeningen om meer inzicht te krijgen in de rol van hartaandoeningen bij coronapatiënten. De gegevens werden verzameld tussen maart en november 2020. Patiënten werden gevolgd vanaf ziekenhuisopname tot ontslag.

Registratie binnen een week
Marijke: “We zijn gestart midden in de hectiek van de eerste golf. Binnen een week hadden we al het papierwerk rond en was er een database gebouwd. De Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC) Utrecht had binnen enkele uren een niet-WMO verklaring afgegeven. Door medewerking van de Werkgroep Cardiologische Centra Nederland (WCN) en de Nederlandse Hart Registratie (NHR), konden we heel snel ziekenhuizen door heel Nederland benaderen met de vraag of ze deel wilden nemen aan deze studie. De bereidheid hiertoe was enorm, artsen, onderzoekers, promovendi en studenten, iedereen wilde een bijdrage leveren. Dat was heel mooi om te ervaren. Ook andere organisaties zoals de European Society of Cardiology spraken steun uit voor de registratie, waardoor al snel ook ziekenhuizen binnen en buiten Europa zich bij het consortium aansloten.”

Dataverzameling en samenwerking

De dataverzameling binnen het CAPACITY-COVID project bouwt voort op de gegevens die verzameld worden door ISARIC (International Severe Acute Respiratory and emerging Infection Consortium). Voor ISARIC worden details over COVID-19 verzameld: van symptomen, tot aanvullend onderzoek tot ziekenhuis beloop. Vervolgens verzamelt CAPACITY aanvullend allerlei specifieke details over de cardiovasculaire voorgeschiedenis, medicatie, aanvullend cardiaal onderzoek en cardiologische uitkomsten tijdens hospitalisatie vanwege COVID-19.

Via de neurologische substudie STROCORONA is hier de neurovasculaire voorgeschiedenis en de uitkomst herseninfarct aan toegevoegd. Marijke: “Voor de dataverzameling binnen het UMC Utrecht hebben we nauw samengewerkt met andere specialismen om deze patiënten zo goed mogelijk in beeld te krijgen. Via IC promovenda Emma Rademaker en professor Marc Bonten werd de dataverzameling voor ISARIC gecoördineerd en vanuit de neurologie door promovendi Annemijn Algra en Wouter Sluis, de initiatiefnemers van STROCORONA. Dat we als jonge arts-onderzoekers al deze initiatieven met elkaar konden stroomlijnen en de samenwerking over de verschillende disciplines heen hebben opgezocht was voor mij erg inspirerend.”

Vervolgstudie CAPACITY-2
De onderzoekers zijn op dit moment bezig met het opzetten van een vervolgstudie (CAPACITY-2).  Marijke: ”We hebben met CAPACITY-1 inzicht gekregen in het beloop gedurende ziekenhuisopname, maar we willen ook weten hoe het na een ziekenhuisopname gaat. Om hier meer duidelijkheid over te krijgen, zullen patiënten die vanwege COVID-19 opgenomen zijn binnen CAPACITY-2 een hartfilmpje, bloedonderzoek en hartecho ondergaan gedurende opname en 6 maanden daarna. Ook krijgen patiënten vragenlijsten om meer duidelijkheid te krijgen over langdurige klachten na een doorgemaakte infectie, zoals hartkloppingen en pijn op de borst. Op de lange termijn gaan we de dataset koppelen met andere databronnen zoals het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS), de Nederlandse Hart Registratie (NHR) en Dutch Hospital (DHD). Op deze manier kunnen we vaststellen of in de jaren na een opname voor COVID-19 meer ziekenhuisopnames en verhoogde sterfte is door cardiovasculaire oorzaken.” 

De Hartstichting heeft een persbericht uitgebracht over de resultaten van de CAPACITY-studie. Dit persbericht is te lezen op de site van de Hartstichting

Meer informatie
Manuscript, Clinical presentation, disease course and 1 outcome of COVID-19 in hospitalized patients with and without pre-existing cardiac disease – a cohort study across sixteen countries

Supplementary, Supplementary Appendix, Clinical presentation, disease course and outcome of COVID-19 in hospitalized patients with and without pre-existing cardiac disease – a cohort study across sixteen countries