Stemmen horen (behandeling)

Stemmen horen (behandeling)

Informatie voor patiënten, naasten en andere belangstellenden.

Ongeveer vier procent van de Nederlandse bevolking hoort regelmatig stemmen. Een deel van de stemmenhoorders heeft er geen last van, maar voor sommige mensen geeft het horen van stemmen veel problemen. Vaak is wat de stemmen zeggen negatief en dat kan mensen bang en onzeker maken. Wanneer de stemmen vaak worden gehoord kan dat de concentratie verstoren, doordat de stemmen steeds de aandacht afleiden. Ook sociale contacten verlopen moeilijker. Vaak gaat stemmen horen gepaard met achterdocht, een laag zelfbeeld en somberheid. Voor mensen met deze klachten bieden wij het zorgprogamma Stemmen horen.

Voor wie is het zorgprogramma Stemmen horen?

Het zorgprogramma is voor iedereen die regelmatig stemmen hoort en daar vanaf wil. Bij veel mensen gaat stemmen horen gepaard met andere klachten zoals achterdocht, somberheid en een laag zelfgevoel. Ook deze klachten komen tijdens de behandeling aan bod.

Waarom een speciaal programma Stemmen horen?

Stemmen horen kan bij alle psychiatrische ziektebeelden voorkomen, zoals psychose, borderline persoonlijkheidsstoornis, posttraumatische stressstoornis, autisme en depressie. De behandeling is afhankelijk van het soort stemmen dat gehoord wordt, van bijkomende klachten en van hoe de stemmen ontstaan zijn. Vanuit verschillende invalshoeken werken we aan de klachten. Sommige onderdelen zijn erop gericht de stemmen te verminderen. Andere onderdelen richten zich op het leren omgaan met stemmen.

In de groepstherapie worden ervaringen gedeeld en tips uitgewisseld. Juist de combinatie van deze verschillende onderdelen is krachtig. Over de verschillende programmaonderdelen leest u hierna meer.

Onze aanpak

Binnen het programma Stemmen horen van het UMC Utrecht combineren we verschillende behandelingen om de stemmen te verminderen en de hinder ervan terug te brengen. Stemmen horen is iets heel persoonlijks en de behandeling spitsen we dan ook toe op de persoon. Afhankelijk van de sociale situatie, bijkomende klachten en de sterke en zwakke punten van de patiënt kiezen we de juiste combinatie van behandelingen. Resultaten van de eerste tien behandelgroepen laten zien dat juist deze gecombineerde aanpak goed werkt.

Ons team bestaat uit psychologen, ervaringsdeskundigen, psychiaters, een verpleegkundig specialist en een psychomotorisch therapeut. Daarnaast schakelen we regelmatig een diëtiste in. We doen ook wetenschappelijk onderzoek en begrijpen daardoor beter hoe het kan dat iemand stemmen hoort die voor anderen niet te horen zijn. Deze informatie geven we tijdens de behandeling aan de deelnemers en aan hun familie. Daarnaast willen we met nieuwe informatie over stemmen horen tot nieuwe behandelingen komen.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

In ons programma proberen we de stemmen terug te brengen tot een niveau dat voor u acceptabel is. Onze behandeling bestaat uit individuele en groepsgesprekken. In deze gesprekken willen we u meer leren over het horen van stemmen. Daarnaast leert u hoe u met de stemmen om kunt gaan zodat ze zo weinig mogelijk hinder geven.

In principe vinden alle behandelingen plaats op dezelfde dag, zodat u steeds één dag per week bij ons bent. U kunt de behandeling na drie maanden afronden.

Onderdelen van het zorgprogramma

De eerste stap in de behandeling van mensen die last hebben van stemmen bestaat uit het leren omgaan met stemmen. Elke behandeling begint dan ook met een basistraining. Bij de basistherapie voor stemmen proberen we mensen sterker te maken, waardoor ze weerbaarder zijn tegen de stemmen. Dat doen we aan de hand van de volgende onderdelen:

Registratie van stemmen
De basistherapie beginnen we met het bijhouden van de stemmen: wanneer hoort u ze en hoe lang? Een week lang moet u een formulier bijhouden. Daarop schrijft u de dag en het tijdstip dat u de stem hoorde.

Copingstrategieën
Copingstrategieën zijn manieren om met dingen die u moeilijk vindt om te gaan. We leren u copingstrategieën aan om met de stemmen om te gaan. Waarschijnlijk heeft u zelf al verschillende manieren van coping ontwikkeld. Wellicht kunnen we dat repertoire uitbreiden en aanvullen.

Psycho-educatie
Bij psycho-educatie geven we informatie over stemmen horen: bij wie dit voorkomt, welke factoren bijdragen aan stemmen horen, wat er in de hersenen gebeurt als iemand stemmen hoort en wat u eraan kunt doen.

Gezond leefpatroon
Juist voor mensen die nare stemmen horen is het belangrijk om de dag goed in te vullen en te zorgen voor genoeg afleiding. We leren u een gezonder leefpatroon aan te nemen, zodat de stemmen afnemen.

Positievere benadering
Mensen die stemmen horen hebben vaak een laag zelfbeeld en lage verwachtingen van de wereld. Door een positievere benadering voelt u zich sterker, zodat de stemmen minder vat op u hebben.

Terugvalpreventie
Het is heel belangrijk om te herkennen wat de signalen zijn die voor een terugval komen, zodat u op tijd actie onderneemt om een terugval te voorkomen.

Het groepsgesprek
Mensen die stemmen horen denken vaak dat ze de enige zijn die zoiets meemaken en het is een openbaring te merken dat dit niet zo is. Tijdens een groepsgesprek kunt u uw ervaring delen met andere mensen die stemmen horen.

Psycho-educatie
In het groepsgesprek zult u merken dat veel mensen een heel persoonlijke verklaring hebben voor de herkomst van de stemmen. Onze onderzoeken hebben ons veel geleerd over het horen van stemmen. Dit willen we graag met u delen. Tijdens psycho-educatie leert u alles over het verschijnsel ‘stemmen horen’. Hoe vaak komt het voor en bij wie? Waarom hoort de ene persoon wel stemmen en andere niet? Wat kun je er aan doen? En natuurlijk de vraag die veel mensen bezig houdt: waar komen die stemmen vandaan?

We organiseren ook een informatiebijeenkomst voor partners, familie en vrienden.

Psychomotorische Therapie
Dit is een ervaringsgerichte therapievorm die bewegingen en ervaringen van het lichaam gebruikt om psychische klachten te verminderen of ermee om te leren gaan. We komen letterlijk in beweging in de sportzaal. In deze therapie gaan we ervan uit dat gedrag dat u in de zaal laat zien, hetzelfde gedrag is als in het dagelijks leven. Als u hierbij last ervaart, kunt u in de zaal oefenen met ander gedrag zodat de last minder wordt. We sluiten in de therapie aan bij de thema’s die besproken worden in de groep. Daarnaast besteden we veel aandacht aan hoe het voelt om (weer) in beweging komen en het plezier en de afleiding die dit kan opleveren. Ook de thema’s zelfvertrouwen en het omgaan met stress en spanning komen regelmatig terug.

Compassietraining
Stemmen horen heeft bij een deel van de mensen te maken met nare ervaringen in het verleden. Die hebben ertoe geleid dat u mensen niet meteen vertrouwt, dat u niet overtuigd bent van eigen kunnen of dat u zich niet veilig voelt. Compassietraining leert die veiligheid te creëren zodat u met een open blik naar uzelf en naar anderen kunt kijken.

Andere behandelvormen

Naast de basistraining bieden we de volgende behandelingen:

Medicijnen
De enige medicijnen die helpen tegen stemmen zijn antipsychotica. Deze medicijnen helpen meestal goed wanneer stemmen horen onderdeel is van een psychose. Bij de meeste patiënten verdwijnen de stemmen en andere psychotische symptomen helemaal door een juist gedoseerd antipsychoticum. Bij sommige mensen helpen medicijnen niet of nauwelijks. Voor hen kan Leponex een uitkomst zijn. Antipsychotische medicijnen hebben soms bijwerkingen maar dat hoeft niet het geval te zijn. Kinderen geven we alleen medicijnen als het kind een onderliggende ziekte heeft, waarvoor medicatie echt nodig is.

Competitive Memory Training
Bij Competitive Memory Training leert u om andere fijne herinneringen gemakkelijk op te halen zodat u die kunt inzetten wanneer stemmen vervelende herinneringen oproepen.

Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is een veel gebruikte vorm van psychotherapie. Het wordt voor allerlei klachten gebuikt. Ook voor psychotische klachten wordt deze vorm van psychotherapie ingezet. Het is ook mogelijk om systeemtherapie (gezinstherapie) en individuele behandeling te volgen, bijvoorbeeld voor trauma.

Gedragstherapie om te stoppen met opdrachten uitvoeren
Deze therapie is bedoeld voor mensen die opdrachten van de stemmen krijgen en deze uitvoeren. We leren u de stemmen uw leven niet meer te laten bepalen en de opdrachten niet meer uit te voeren.

Compassietraining
Mensen die een zware tijd hebben meegemaakt zijn soms erg streng voor zichzelf. Dat maakt hen extra gevoelig voor kritische stemmen. Tijdens compassietraining leert u met warmte naar uzelf te kijken.

Direct current stimulation (tDCS)
Bij tDCS worden twee elektroden op het hoofd geplakt waartussen een zeer lage elektrische stroom loopt. Hiermee kan de hersenactiviteit worden aangepast, door op één plek de activiteit te remmen en deze op een andere plek juist te stimuleren. Dit zou het stemmen horen kunnen verminderen. De behandeling kan wat jeukend of prikkelend aanvoelen, maar is niet pijnlijk. Er zijn ook weinig bijwerkingen.

Elektroconvulsietherapie (ECT)
Tijdens een ECT-behandeling houden we een band met twee elektrodes tegen uw hoofd waar een elektrische stroom door loopt. Als die stroom door de hersenen loopt, veroorzaakt dat een epileptische aanval. Die aanval zorgt voor een 'herstart' van de hersenen. Deze behandeling wordt soms toegepast bij ernstige vormen van psychose wanneer medicijnen onvoldoende effect hebben. Het kan een gunstig effect op stemmen hebben.

Beeldverhaal

Hoe kunt u zich aanmelden?

Bespreek met uw behandelend psychiater of  psycholoog of het voor u goed is om het zorgprogramma Stemmen horen te volgen. Als u hier samen toe besluit, kan uw behandelaar contact opnemen met het aanmeldteam psychiatrie van het UMC Utrecht.

Als u nog geen behandelaar hebt kan uw huisarts een brief sturen. Wanneer we de brief hebben gekregen, nodigen we u uit voor een uitgebreide intake.

UMC Utrecht
T.a.v. Aanmeldteam Psychiatrie UMC Utrecht
Huispostnummer A00.241, Zorgprogramma Stemmen horen
Postbus 85500
3508 GA UTRECHT

E-mailadres: AAT@umcutrecht.nl
Telefoonnummer: 088 75 558 88

Waar en wanneer?

De behandeling vindt steeds plaats op maandag of woensdag, tussen 11.00 en 15.00 uur in het UMC Utrecht. De meeste mensen zullen de behandeling poliklinisch volgen en dus moeten reizen. Bijna alle verzekeringen vergoeden de gemaakte reiskosten, met eigen vervoer en met openbaar vervoer.

Ons secretariaat houdt precies bij wanneer u voor behandeling geweest bent, zodat u dit overzicht bij uw verzekering kunt indienen. Als u niet in staat bent zelfstandig te reizen kan vaak taxivervoer geregeld worden, afhankelijk van de mogelijkheden van uw verzekering. Dit dient echter ruim van tevoren te worden aangevraagd. Wij kunnen u uitleggen hoe zo’n regeling kan worden aangevraagd.

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

Het Advies- en aanmeldteam is op werkdagen bereikbaar van 8:00 tot 17:00.